Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2018r. na posiedzeniu niejawnym wniosku S. i J. N. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] stycznia 2018r. Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżących od wpisu sądowego, należnego od złożonej skargi, II. w pozostałym zakresie oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W dniu 10 maja 2018r. skarżący złożyli na formularzu urzędowym wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie swej skargi na decyzję SKO w K. z dnia 12 stycznia 2018r. wydaną w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.
Skarżący domagają się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na niskie dochody tylko z emerytury, zły stan zdrowia J. N. [...].
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżących zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzą wspólnie gospodarstwo domowe . Źródłem utrzymania rodziny są emerytury obydwojga skarżących w łącznej kwocie 3 686 zł. Skarżący wykazują koszty utrzymania na łączną kwotę 2 179 zł, w skład czego wchodzą comiesięczne opłaty na utrzymanie oraz spłata pożyczki zaciągniętej na remont dachu. Do tego należy doliczyć koszty wyżywienia i zakupu podstawowych produktów . Wskazują na zły stan zdrowia J. N. ( [...] ).
Z oświadczeń skarżących znajdujących się w aktach sprawy wynika także, iż posiadają oni dom o pow. 220 m2 o wartości [...] zł. Skarżący nie wykazują faktu posiadania cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.