Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2018r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. P. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie sprzeciwu na decyzję Wojewody z dnia [...] kwietnia 2018r. znak: [...] w przedmiocie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżącego od kosztów sądowych, II. ustanowić dla skarżącego adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K..
W dniu 30 kwietnia 2018r. skarżący złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie sprzeciwu na decyzję Wojewody z dnia 11 kwietnia 2018r. wydaną w przedmiocie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
Strona domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia kwalifikowanego pełnomocnika z uwagi na bardzo niskie dochody, a co za tym idzie - brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów i ustanowienia adwokata. Skarżący wskazuje, iż prowadzi gospodarstwo domowe samotnie, nie pracuje, jest od 30 lat inwalidą a jego stan zdrowia stale się pogarsza. Nie jest w stanie podjąć żadnej dodatkowej pracy. Dodatkowo sprawa ma skomplikowany charakter stąd udział profesjonalnego pełnomocnika uważa za wskazany i konieczny.
Zdaniem orzekającego, wniosek strony zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samotnie. Utrzymuje się z renty inwalidzkiej w wysokości [...] zł. Jako koszty utrzymania wskazuje - opłata czynszu za mieszkanie [...] zł, zakup leków i inne koszty leczenia - ok. 200-330 zł, opłaty za media. Przedstawia szereg dokumentów potwierdzających wysokość czynszu, orzeczoną niepełnosprawność, dochody z tytułu renty inwalidzkiej.
Z akt sprawy wynika, iż skarżący posiada mieszkanie o pow. 54 m2 oraz trzy garaże w zabudowie szeregowej w użytkowaniu wieczystym o wartości ok. [...] zł każdy. Strona nie wykazuje we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.