Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 12 września 2008r na posiedzeniu niejawnym wniosku M. B. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Wojewody z dnia [...]r., Nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu działki p o s t a n a w i a I. zwolnić stronę skarżącą w - części od wpisu sądowego, należnego od złożonej skargi, II. w pozostałej części oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W dniu [...] sierpnia 2008r. skarżąca M. B., działając przez swego pełnomocnika adwokat A. S. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Wojewody z dnia [...]r. wydaną w przedmiocie odmowy zwrotu działki.
Skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na niskie dochody, złą sytuację materialną i finansową rodziny.
Zdaniem Sądu, wniosek skarżącej zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe wraz z mężem. Źródłem utrzymania 2 - osobowej rodziny są dochody osiągane przez wnioskodawczynię z tytułu renty w wysokości 830,00 zł oraz zasiłek jej męża w kwocie 560,00 zł. Łącznie zatem dochody rodziny wynoszą 1 390,00 zł.
Z oświadczenia skarżącej znajdującej się w aktach sprawy wynika także, iż posiada ona [...] mieszkanie o pow. 55 m2. Skarżąca nie wykazuje faktu posiadania cennych ruchomości ani oszczędności. Podnosi natomiast, iż spłaca kredyt w Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]", zaciągnięty w latach 90 - tych, w wysokości 450,00 zł miesięcznie, co potwierdza stosownymi dokumentami.
Z dokumentów i oświadczeń dołączonych przez skarżąca na wezwanie Sądu wynika, iż koszty utrzymania mieszkania wynoszą miesięcznie około 450,00 zł, natomiast koszty leczenia - 150,00 zł ( faktury VAT na zakup leków na kwoty 117,57 zł, 104,46 zł, 83,07 zł ).
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.