Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2008r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. L. o ustanowienie adwokata w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego p o s t a n a w i a ustanowić dla strony adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K.
W dniu [...] stycznia 2008r. skarżący J. L. złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego wydaną w przedmiocie zasiłku celowego.
J. L. domaga się ustanowienia adwokata w celu sporządzenia skargi kasacyjnej z uwagi na trudną sytuację materialną, niski dochód rodziny, brak pracy.
Zdaniem Sądu, wniosek strony zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż J. L. prowadzi gospodarstwo domowe z matką, bratem, bratową i trójką małoletnich bratanków. Z oświadczenia zawartego w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż 7 - osobowa rodzina utrzymuje się z renty matki skarżącego oraz dochodu z pracy dorywczej brata wnioskodawcy. Sam skarżący nie osiąga żadnych dochodów, korzysta z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej. Z dokumentów złożonych na wezwanie Sądu wynika, iż matka skarżącego otrzymuje rentę w wysokości 675,38 zł, natomiast wnioskodawca nie wykazał jaki jest dochód jego brata z tytułu pracy dorywczej w Cegielni G., wyjaśniając, iż nie jest w stanie uzyskać ani wykraść tych informacji. Bratowa skarżącego nie pracuje, wychowuje dzieci, nie osiąga żadnych dochodów.
Z oświadczenia skarżącego zawartego w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż nie posiada on na własność żadnych nieruchomości, ma jedynie dożywotnią, nieodpłatną służebność zamieszkiwania w budynku mieszkalnym będącym częścią składową nieruchomości w miejscowości G. Skarżący nie wykazuje też faktu posiadania cennych przedmiotów czy też oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia kwalifikowanego pełnomocnika stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy z zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 cyt. ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, że zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
W ocenie Sądu, strona wykazała w sposób przekonywujący, iż nie jest w stanie uiścić kosztów ustanowienia adwokata z wyboru. Zdaniem Sądu, biorąc w szczególności pod uwagę wysokość znanych, comiesięcznych dochodów rodziny strony skarżącej w przeliczeniu na liczbę jej członków, szczególną sytuację rodzinno - bytową wnioskodawcy, brak jakichkolwiek własnych dochodów skarżącego, bezrobocie, przyznanie wnioskodawcy adwokata z urzędu jest zatem uzasadnione. Strona wykazała, iż nie jest w stanie ponieść kosztów ustanowienia kwalifikowanego zastępstwa prawnego bez uszczerbku w swoim utrzymaniu, a poniesienie przez nią tychże kosztów mogłoby spowodować zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w stopniu zagrażającym jej oraz jej najbliższych egzystencji. Dochody ze świadczenia rentowego matki, zdaniem Sądu, nie pozwalają bowiem skarżącemu na poczynienie oszczędności w celu wygenerowania środków finansowych koniecznych dla opłacenia adwokata bądź radcy prawnego z wyboru.
Sąd zaś rozpatrując sprawę w kwestii przyznania prawa pomocy, bierze pod uwagę jedynie przesłanki ekonomiczne i sytuację materialno - finansową strony, a nie charakter czy też okoliczności sprawy, które merytorycznie uzasadniałyby bądź nie przyznanie kwalifikowanej pomocy prawnej w konkretnej sprawie. Regulacje cytowanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w zakresie prawa pomocy nie uzależniają przyznania tej pomocy od problematyki sprawy oraz potrzeby udziału w niej kwalifikowanego zastępcy procesowego. W sytuacji materialno - bytowej skarżącego, biorąc pod uwagę, iż ustawa przewiduje w przypadku wniesienia skargi kasacyjnej tzw. przymus adwokacki, odmowa przyznania skarżącemu profesjonalnego pełnomocnika procesowego mogłaby doprowadzić do pozbawienia go konstytucyjnego prawa do sądu.
Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł, jak w sentencji na podstawie art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245 oraz art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ) w związku z art. 97 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 poz. 1271 ).