Kraków, dnia 19 grudnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w następującym składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Niecikowski po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. C. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi M. C. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] maja 2006 r., Nr [...] w przedmiocie nakazania rozbiórki postanawia: I. ustanowić dla skarżącej adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K.; II. w pozostałym zakresie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oddalić.
W niniejszej sprawie skarżąca złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. We wniosku wskazała, że prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z małżonkiem. Źródłem utrzymania rodziny skarżącej są dochody z rent w wysokości [...] zł oraz [...] zł (łącznie 1.181,58 zł). Posiada dom o pow. 90 m2 oraz 0,76 ha nieruchomości gruntowej (nie jest użytkowana rolniczo). Skarżąca podaje, iż mąż pozostaje w stałym leczeniu w szpitalu w B., T., oraz Ośrodku Zdrowia w S. Leczenie powoduje konieczność ponoszenia znacznych kosztów na wykup lekarstw. Nadto wskazała, że utrzymanie domu, zakup opału na zimę, opłaty za media generują dodatkowe koszty. Skarżąca przedstawiła rachunek za gaz w wysokości 56,38 zł (za okres 2 miesięcy), prąd w wysokości 160 zł (za okres 3 miesięcy). Ponadto oświadczyła, że nie otrzymuje żadnych środków, dopłat z Unii Europejskiej na dowód czego przedłożyła stosowne zaświadczenie.
Postanowieniem z dnia 7 listopada 2008r. referendarz sądowy oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowił dla skarżącej adwokata. Skarżąca złożyła sprzeciw.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Wnioskodawczyni wystąpiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym. Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz., 1270 ze zm.), oznaczanej dalej jako p.p.s.a., przyznanie takiego prawa może nastąpić, tylko gdy osoba ubiegająca się o zwolnienie wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Wniosek podlega uwzględnieniu jedynie w zakresie ustanowienia dla skarżącej adwokata, w pozostałym zakresie należy go oddalić, ponieważ skarżąca nie wykazała, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Skarżąca wraz z mężem osiąga stały miesięczny dochód w wysokości 1.181,58 zł, posiada dom o pow. 90 m2 oraz 0,76 ha nieruchomości gruntowej. Skarżąca nie wskazała nadzwyczajnych losowych wydatków (oprócz standardowych związanych z utrzymaniem domu, zakupem opału na zimę, opłatami za media), które wskazywałyby na jej wyjątkowo trudną sytuację majątkową. Skarżąca pomimo wezwania nie udokumentowała kosztów leczenia męża. Prowadzi to do wniosku, że jest ona w stanie ponieść koszty sądowe w zakresie opłat sądowych (na obecnym etapie są to ewentualnie koszty wpisu od zażalenia w kwocie 100 zł czy skargi kasacyjnej w kwocie 250 zł). Podnieść przy tym należy, że instytucja prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i może być stosowana tylko do osób pozostających w bardzo trudnej sytuacji materialnej (ubóstwie), a strona jest zobowiązana do ponoszenia kosztów związanych z jej udziałem w sprawie, gdyż koszty te są rodzajem daniny publicznej. W powyższej sytuacji zwolnienie skarżącej w powyższym zakresie od ponoszenia kosztów sądowych oznaczałoby bezzasadne przerzucenie ich ciężaru na budżet państwa, a w ostatecznym efekcie - na współobywateli.
Uwzględniając natomiast wniosek skarżącej o ustanowienie adwokata Sąd miał na uwadze, że na obecnym etapie postępowania może wystąpić wymóg tzw. przymusu adwokackiego, obligującego strony skarżące do wnoszenia skarg kasacyjnych, czy też zażaleń, których przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej po sporządzeniu ich przez kwalifikowanego pełnomocnika, a wnioskodawczyni nie byłaby w stanie bez uszczerbku dla utrzymania ponieść koszty zatrudnienia zawodowego pełnomocnika z wyboru z uwagi na wysokie ceny takich usług.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji postanowienia, przyznając prawo pomocy w zakresie częściowym, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.