Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Dudek po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2005 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi Gminy Miejskiej reprezentowanej przez Prezydenta Miasta na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...]. Nr [...] w przedmiocie przyznania własności nieruchomości p o s t a n a w i a odrzucić skargę.
W dniu 18 marca 2005 r. Prezydent Miasta , reprezentując Gminę Miejską wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. Nr [...], domagając się jej uchylenia. Zaskarżoną decyzją SKO uchyliło w całości decyzję Prezydenta Miasta z dnia [...]. Nr [...] i orzekło co do istoty sprawy w ten sposób, że przyznało W. i J. małżonkom S. nieodpłatnie własność nieruchomości oznaczonej nr 1402, położonej przy ul. W.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o odrzucenie skargi, wskazując iż Gmina Miejska, reprezentowana przez Prezydenta Miasta nie jest legitymowana w tej sprawie do wniesienia skargi do sądu. Organ powołał się na stanowisko wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lutego 2005 r. sygn. akt OSK 1017/04 oraz w postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 10 marca 2005 r. sygn. akt II SA/Lu 197/05.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 50 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.) uprawnionym do wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego jest każdy, kto ma w tym interes prawny, rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Na mocy §2 tego przepisu skargę może wnieść również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.
Dla przypisania zatem danemu podmiotowi przymiotu czynnej legitymacji procesowej w postępowaniu sądowoadminstracyjnym należy wykazać, iż podmiot ten ma interes prawny we wniesieniu skargi albo jest upoważniony do tej czynności na mocy przepisów szczególnych o randze ustawy.
W ocenie Sądu organ administracji publicznej (rządowej lub samorządowej), który rozstrzygał sprawę administracyjną danego podmiotu nie ma interesu prawnego we wniesieniu skargi na orzeczenie organu odwoławczego wydane na skutek instancyjnej kontroli jego decyzji. Sąd podziela tutaj stanowisko wyrażone w wyroku NSA z dnia 16 lutego 2005 r. sygn. akt OSK 1017/04 (opubl. w "Rzeczpospolita" z dnia 21 lutego 2005 r.), jak również w uchwale 7 sędziów NSA z dnia 19 maja 2003 r. sygn. akt OPS 1/03 (ONSA 2003/4/115) oraz pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku NSA z dnia 1 czerwca 2004 r. sygn. akt OSK 301/04 (OSP 2005/2/17 z glosą M. Stahl). Zgodzić się należy z przytoczonymi stanowiskami NSA, iż ten sam organ administracyjny może występować w obrocie prawnym w dwóch rolach. Po pierwsze jako organ powołany do rozstrzygania spraw administracyjnych i wyposażony w tym celu w określone instrumenty prawne, w tym we władztwo administracyjne (imperium). W takiej sytuacji jest on stroną stosunku administracyjnoprawnego i występuje w roli nadrzędnej nad drugim podmiotem (jest podmiotem administrującym). Po drugie, organ administracyjny może być stroną zarówno stosunku administracyjnoprawnego - i występować w roli podmiotu podrzędnego - administrowanego (wówczas inny organ rozstrzyga daną sprawę administracyjną), jak i stroną stosunku cywilnoprawnego (dominium). W drugim przypadku, w zakresie rozstrzygania sprawy administracyjnej przez inny podmiot administracyjny, organ ma, co do zasady, interes prawny we wniesieniu skargi do sądu administracyjnego. W pierwszym zaś, skoro to on rozpatruje daną sprawę administracyjną, prowadzi postępowanie wyjaśniające i wydaje określone orzeczenie, nie może kwestionować rozstrzygnięcia organ odwoławczego. Takiej oceny nie zmienia okoliczność, iż decyzja organu II instancji może dotyczyć stosunków własnościowych danej jednostki samorządu terytorialnego, a więc wkraczać w jej sferę prawną. Jeżeli bowiem obowiązujące prawo powierza jednostce samorządu terytorialnego kompetencje do rozstrzygania w drodze decyzji o prawach i obowiązkach podmiotu pozostającego poza systemem organów administracji publicznej, to jednostka ta nie staje się stroną postępowania nawet wówczas, gdy decyzja ta wywołuje określone skutki cywilnoprawne dla tej jednostki samorządu terytorialnego (tak postanowienie NSA z 18 lipca 2001 r. sygn. akt I SA 398/00, opubl. Lex nr 54728).
Zgodzić się należy z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu przywoływanego wyżej orzeczenia NSA z 16 lutego 2005 r. sygn. akt OSK 1017/04, iż włączenie organów samorządowych do systemu organów administracji publicznej, prowadzących postępowanie w konkretnej sprawie, znacznie ogranicza zakres uprawnień procesowych tych jednostek jako osób prawnych. W zakresie, w jakim organ jednostki samorządu terytorialnego wykonuje funkcje organu administracji publicznej, nie jest on (ani też żaden z pozostałych organów danej jednostki) uprawniony do reprezentowania jej interesu prawnego, rozumianego jako interes osoby prawnej. Niedopuszczalnym jest, aby jednostka samorządu terytorialnego (w tym przypadku gmina) zajmowała w konkretnej sprawie różne pozycje - raz organu wydającego decyzję, innym razem strony postępowania w zależności od etapu załatwiania sprawy z zakresu administracji publicznej.
Gmina, której organ wydał decyzję w pierwszej instancji, nie ma legitymacji procesowej do wniesienia skargi na decyzję organu odwoławczego. Z tego względu skarga Gminy Miejskiej reprezentowanej przez Prezydenta Miasta podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna na zasadzie art. 58 §1 pkt 6 p.p.s.a.
Z tych względów należało orzec jak w postanowieniu.