Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Miejskiej w Wołczynie w przedmiocie określenia zasad rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, zasad udzielania i rozmiarów zniżek dla nauczycieli i tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli nie wymienionych w art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela
Uzasadnienie strona 2/2

Bezprzedmiotowość postępowania sądowoadministracyjnego "z innych przyczyn" w rozumieniu powołanego przepisu zachodzi wtedy, gdy w toku postępowania, a przed wydaniem wyroku, przestaje istnieć przedmiot zaskarżenia (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 października 2005 r., sygn. akt II OSK 85/05, System Informacji Prawnej LEX nr 188791). Taka sytuacja zaistnieje wówczas, gdy zaskarżony akt zostanie pozbawiony bytu prawnego, na skutek m.in. uchylenia tego aktu.

Z opisaną sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Uchwała Nr XII/114/2019 Rady Miejskiej w Wołczynie z dnia 28 sierpnia 2019 r., będąca przedmiotem niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego, została wyeliminowana z obrotu prawnego po wniesieniu skargi, albowiem na sesji w dniu 22 stycznia 2020 r. Rada Miejska w Wołczynie podjęła uchwałę Nr XVII/170/2020 skutecznie zmieniającą zaskarżoną uchwałę w zakwestionowanej części, tj. w zakresie w § 1 ust. 3,5, § 2 ust. 5,6 uchwały, jak również załącznika do niej. Ponadto, jak wynika z wyjaśnień Burmistrza, na podstawie zaskarżonej uchwały nie podjęto żadnych działań wywołujących skutki prawne.

W ocenie Sądu, konsekwencją powyższego ustalenia jest uznanie, że w sprawie wystąpiła bezprzedmiotowość postępowania sądowoadministracyjnego. Z kolei stwierdzenie bezprzedmiotowości postępowania skutkuje jego umorzeniem, na podstawie wskazanego wcześniej art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., ponieważ przed wydaniem wyroku przestał istnieć przedmiot zaskarżenia. W tym miejscu wyjaśnić jeszcze przyjdzie, że w uchwale z dnia 14 września 1994 r., sygn. akt W 5/94 (dostępna na stronie internetowej - Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl), dotyczącej powszechnie obowiązującej wykładni ustaw, Trybunał Konstytucyjny celnie stwierdził, że zmiana lub uchylenie uchwały podjętej przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, dokonana po zaskarżeniu tej uchwały do sądu administracyjnego, nie czyni zbędnym wydania wyroku przez sąd administracyjny, jeżeli zaskarżona uchwała może być stosowana do sytuacji z okresu poprzedzającego uchylenie lub zmianę. W obecnym stanie prawnym uchwały Trybunału Konstytucyjnego w sprawie powszechnie obowiązującej wykładni ustaw nie mają mocy powszechnie obowiązującej (art. 239 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), jednak zachowują walor wypowiedzi o sposobie wykładni prawa, zaś przytoczoną powyżej wykładnię Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w całości podziela. Zbędne będzie zatem wydanie wyroku w sprawie ze skargi na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego, która została uchylona i nie może być stosowana do sytuacji z okresu poprzedzającego uchylenie. Powtórzyć więc przyjdzie, że uchylenie w okolicznościach niniejszej sprawy zaskarżonej uchwały oraz stwierdzenie, że uchwała ta nie wywołała i nie będzie mogła wywołać skutków prawnych, stworzyło niewątpliwie stan bezprzedmiotowości postępowania sądowego.

Odnosząc się natomiast do wniosku Wojewody Opolskiego o zasądzenie kosztów postępowania sądowego, wskazać należy, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 199 P.p.s.a., to na stronach postępowania ciąży obowiązek ponoszenia kosztów związanych z ich udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Według stanowiska wyrażonego w uchwale z dnia 4 lutego 2008 r., sygn. akt I OPS 4/07, przez Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów - istotą zasady wyrażonej w art. 199 P.p.s.a. jest, że każdą stronę obciążają poniesione przez nią koszty postępowania związane z jej udziałem w postępowaniu bez prawa domagania się zwrotu tych kosztów od innej strony. Wyjątki od tej zasady, stanowiące podstawę do orzekania o zwrocie kosztów między stronami zostały ściśle unormowane w art. 200, 201, 203 i 204 P.p.s.a., przez związanie orzekania o zwrocie kosztów postępowania między stronami z tym, jakim orzeczeniem kończy się postępowanie sądowe. Z kolei art. 209 P.p.s.a. jednoznacznie stanowi, w jakich przypadkach sąd rozstrzyga o zwrocie kosztów postępowania między stronami. Zatem, przepisy regulujące zwolnienie od kosztów (art. 239-263) oraz przepisy o zwrocie kosztów postępowania (art. 200-204) należy traktować jako wyjątki od zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania, związanych z jej udziałem w sprawie. W przywołanej uchwale NSA stwierdził ponadto, że podstawowy przepis rządzący zwrotem kosztów postępowania między stronami przed sądem pierwszej instancji, będący wyjątkiem od zasady przyjętej w art. 199 P.p.s.a., został zawarty w art. 200 P.p.s.a., który stanowi, że w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Trafnie NSA wyjaśnił, że z przepisu tego wynika jednoznacznie, że sąd może orzec o zwrocie kosztów postępowania tylko na rzecz skarżącego i tylko w przypadku, gdy skarga okaże się zasadna. Przy tym, pod pojęciem uwzględnienia skargi należy rozumieć uwzględnienie skargi w każdej formie, i to niezależnie od tego, czy rozstrzygnięcie to odpowiada żądaniu zawartemu w skardze. Mówiąc innymi słowy, skarżącemu nie przysługuje zwrot kosztów postępowania, zarówno wtedy, gdy jego skarga okazała się bezzasadna, jak i w przypadku, gdy orzeczenie sądu nie wypowiada się w kwestii zasadności skargi, bo była ona niedopuszczalna albo postępowanie sądowe okazało się bezprzedmiotowe. Brak było zatem podstaw prawnych do uwzględnienia wniosku zgłoszonego przez stronę skarżącą. Przypomnieć bowiem trzeba, że w niniejszej sprawie Sąd nie wypowiadał się w kwestii zasadności skargi, ponieważ zaistniała przesłanka do umorzenia postępowania sądowego wobec jego bezprzedmiotowości z uwagi na wyeliminowanie przedmiotu skargi.

W tym stanie rzeczy Sąd, na mocy art. 161 § 1 pkt 3 P.p.s.a., umorzył postępowanie.

Strona 2/2