Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Krupiński - spr. Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w dniu 30 września 2008 r. na rozprawie sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa "A" sp. z o.o. w K. na zarządzenie pokontrolne [...] Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w O. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązków w zakresie ochrony środowiska postanawia: odrzucić skargę.
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez Przedsiębiorstwo "A" sp. z o. o. w K. jest zarządzenie pokontrolne [...] Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w O. z dnia [...], nr [...], wydane m. in. w przedmiocie naliczania opłat za korzystanie ze środowiska.
Zarządzenie zostało doręczone w dniu 31 października 2007 r.
Przed wniesieniem skargi skarżąca w dniu 12 listopada 2007 r. wystąpiła do organu z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa, w którym zakwestionowała pkt 3 zarządzenia, a w szczególności przyjęte przez organ wymogi naliczania opłat za wprowadzanie pyłów i gazów do powietrza bez pozwolenia zintegrowanego oraz za wprowadzanie pyłów i gazów do powietrza z wentylacji mechanicznej hal i z emitora przesypu zregenerowanej masy formierskiej regeneracji mas, eksploatowanych zdaniem organu kontrolnego bez odpowiedniego pozwolenia.
W dniu 15 stycznia 2008 r. organ poinformował skarżącą, iż ze względu na charakter sprawy nie jest możliwe ustosunkowanie się do wezwania do usunięcia prawa w terminie 60 dni oraz, że stanowisko to zajęte zostanie w terminie do dnia 30 stycznia 2008 r. Powołano przy tym przepis art. 36 § 1 K.p.a. Stosowną odpowiedź sporządzono i wysłano do skarżącej w dniu 29 stycznia 2008 r. W stosunku do tego pisma skarżąca również wyczerpała tryb wezwania do usunięcia naruszenia prawa, a następnie zaskarżyła je łącznie z zaskarżeniem wskazanego na wstępie zarządzenia z dnia [...]. Skarga na pismo z dnia 29 stycznia 2008 r. jest przedmiotem oddzielnego rozpoznania (sygn. akt II SA/Op 529/08).
Organ wnosił o odrzucenie skargi, podnosząc, iż zarządzenie pokontrolne nie jest aktem, o którym mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1 - 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a. Zdaniem organu, zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r., nr 44, poz. 287), zwanej dalej ustawą o I.O.Ś., tylko wydanie decyzji lub wszczęcie postępowania egzekucyjnego mają bezpośredni wpływ na prawa i obowiązki podmiotu kontrolowanego, natomiast zarządzenia pokontrolne nie przewidują sankcji za ich niewykonanie. Sankcjom podlega jedynie niewykonanie obowiązku poinformowania organu o zakresie wykonania zarządzeń pokontrolnych. Zarządzenia pokontrolne nie tworzą nowej sytuacji prawnej podmiotu kontrolowanego, przedstawiając jedynie stanowisko organu w określonej sprawie bez nakładania na kontrolowanego jakichkolwiek obowiązków. W dodatkowym piśmie procesowym powołano się na opinię prawną W. R., w konkluzji zbieżną ze stanowiskiem organu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga podlega odrzuceniu.
W pierwszym rzędzie zająć się należało kwestią dopuszczalności skargi na zarządzenie pokontrolne wydawane przez inspektora ochrony środowiska. Niewątpliwie zarządzenie tego rodzaju nie jest ani decyzją administracyjną, ani postanowieniem wydanym w postępowaniu administracyjnym, ani też postanowieniem wydanym w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym (art. 3 § 2 pkt 1 - 3 P.p.s.a.). Rozważania należało ograniczyć zatem wyłącznie do przepisu art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., na mocy którego kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje również inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. W doktrynie przyjmuje się, że aby akt lub czynność została zakwalifikowana do tego rzędu musi ona mieć charakter zewnętrzny, musi być skierowana do podmiotu indywidualnego, mieć charakter publicznoprawny oraz musi dotyczyć uprawnień i obowiązków wynikających z przepisów prawa. Co do spełnienia przez skarżone zarządzenie pokontrolne pierwszych trzech przesłanek nie ma miedzy stronami kontrowersji, natomiast co do ostatniej przesłanki oprzeć się należało na poglądzie T. Wosia zawartym w T. Woś, H. Knysiak - Molczyk, M. Romańska "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", wyd. LexisNexis, Warszawa, 2005, str. 61, zgodnie z którym wskazany w art. 3 ust. 2 pkt 4 P.p.s.a. akt lub czynność powinna ustalać, stwierdzać, potwierdzać uprawnienia lub obowiązki określone przepisami prawa administracyjnego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o I.O.Ś. na podstawie ustaleń kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska może: