Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia NSA Roman Ciąglewicz Sędziowie: sędzia WSA Daria Sachanbińska (spr.) asesor sądowy Elżbieta Naumowicz Protokolant: referent Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2005 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Miejskiej w Otmuchowie z dnia 28 czerwca 2004 r., nr XVII/159/2004 w przedmiocie usług opiekuńczych postanawia: umorzyć postępowanie.
Uchwałą nr XVII/159/2004 z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania, Rada Miejska w Otmuchowie, na podstawie art. 50 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), ustaliła, iż przyznanie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych może nastąpić - w przypadku osoby chorej - po stwierdzeniu przez lekarza, że dana osoba wymaga opieki innej osoby ze względu na stan zdrowia, - w przypadku osoby wymagającej opieki z uwagi na wiek lub inne przyczyny - po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego (§ 1). W § 2 uchwały stwierdzono, iż przy przyznaniu usług należy kierować się dobrem i potrzebami danej osoby. Jednocześnie Rada postanowiła, że usługi przyznaje się na okres niezbędny, ustalony w drodze wywiadu środowiskowego (§ 3), a odpłatność za jedną godzinę usługi opiekuńczej wynosi 10 złotych (§ 4) i ustala się ją w zależności od posiadanego dochodu na osobę, zgodnie z tabelą stanowiącą załącznik do uchwały (§ 5). W § 6 uchwały upoważniono Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej do całkowitego lub częściowego zwolnienia od ponoszenia odpłatności w przypadkach określonych w art. 104 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej. Ponadto określono, że należność za świadczone usługi należy wpłacać do 15 dnia następnego miesiąca do kasy Urzędu Miasta lub na konto bankowe, fakt wykonania usługi winien być potwierdzony przez podopiecznego lub jego pełnomocnika a podstawę wnoszenia opłat stanowi karta pracy opiekuna potwierdzona przez pracodawcę (§ 7). Wykonanie uchwały powierzono Burmistrzowi Otmuchowa (§ 8). Postanowiono także o utracie mocy dotychczas obowiązującej uchwały - nr XXVI/233/2000 z dnia 28 grudnia 2000 r., i stwierdzono, że uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego, a w życie wchodzi po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (§ 9 i 10).
Wojewoda Opolski, działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn.), wniósł o stwierdzenie nieważności § 6 powyższej uchwały. Organ przypomniał, że z treści art. 104 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej wynika, iż w przypadkach szczególnych, zwłaszcza jeżeli żądanie zwrotu wydatków na udzielone świadczenie w całości lub w części stanowiłoby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie lub też niweczyłoby skutki udzielonej pomocy, właściwy organ na wniosek pracownika socjalnego lub osoby zainteresowanej może odstąpić od żądania takiego zwrotu. Z kolei przedmiot uchwały dotyczy m.in. szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat i kompetencję do uregulowania tego zagadnienia ustawa o pomocy społecznej, mocą jej art. 50 ust. 6, przyznała radzie gminy. W tej sytuacji, przyznanie Kierownikowi OPS uprawnienia polegającego na całkowitym lub częściowym zwolnieniu od ponoszenia odpłatności za usługi opiekuńcze stanowi nieuprawnione przeniesienie własnych kompetencji przez Radę Miejską w Otmuchowie na inny organ, natomiast samo odesłanie do przypadków określonych w art. 104 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej nie spełnia wymogu ustalenia zasad zwolnienia, czyli pewnych reguł, którymi będą się kierowały ośrodki pomocy społecznej. Wojewoda podkreślił, że naruszenie przepisów wyznaczających kompetencje do ich podejmowania należy zaliczyć do wad istotnych, skutkujących nieważnością aktu lub jego części. Dodatkowo podniesiono, że treść § 6 uchwały narusza treść art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej, bowiem kompetencje do upoważnienia kierownika zostały przyznane burmistrzowi.