Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Opolu Anna Misiak po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi M. M. i M. M. na Prezydenta Miasta Kędzierzyna-Koźla w przedmiocie odmowy zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład zasobu mieszkaniowego gminy na skutek wniosku skarżących o przyznanie prawa pomocy postanawia: 1. ustanowić dla skarżących radcę prawnego z urzędu, 2. zwolnić skarżących od wpisu sądowego od skargi w kwocie 200 (dwieście) złotych, 3. oddalić wniosek skarżących o zwolnienie od kosztów sądowych w pozostałym zakresie.
M. M. i M. M. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, skargę na Prezydenta Miasta Kędzierzyna-Koźla w przedmiocie odmowy zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, zawarli w niej wniosek o zwolnienie ich kosztów sądowych o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
W dniu 15 listopada 2013 r. (data nadania przesyłki w placówce pocztowej), po wezwaniu referendarza sądowego, wpłynęły do tut. Sądu wnioski skarżących, złożone na urzędowym formularzu, o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego. Wnioski te, prawie identyczne w treści, zawierają tę samą argumentację. Skarżący w ich uzasadnieniu wskazali, że brakuje im pieniędzy na zatrudnienie radcy prawnego. Tworzą gospodarstwo domowe wspólnie z K. B. i I. M. M. M. zarabia 1600 zł brutto na umowie o pracę, M. M. jest bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Podali, że nie mają żadnego majątku.
Referendarz sądowy działając trybie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), zwanej dalej P.p.s.a., osobnymi pismami, wezwał skarżących do uzupełnienia wniosku o prawo pomocy, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Zakres żądanych przez niego informacji obejmował: przesłanie wyciągów z posiadanych rachunków bankowych skarżących i członków ich gospodarstwa domowego, w tym kont i lokat dewizowych z ostatnich 2 miesięcy, zaświadczenia dla M. M. z urzędu pracy o statusie bezrobotnej, zaświadczenia o aktualnej wysokości świadczeń rentowych lub emerytalnych K. B., zaświadczenia o dochodach osiąganych przez I. M., zeznań podatkowych skarżących za rok 2012, zaświadczenia M. M. o wynagrodzeniu.
Skarżący zostali pouczeni, że skutkiem niezastosowania się do wezwania w zakreślonym terminie może być odmowa przyznania im prawa pomocy z powodu niewykazania przesłanek warunkujących jego przyznanie. Poinformowano ich także, że mogą jako małżonkowie, złożyć dokumenty we wspólnej odpowiedzi, w jednym egzemplarzu. Skarżący odpowiedzieli w dniu 5 grudnia 2013 r. (data stempla pocztowego), przesłali wyciągi z kont bankowych, deklaracje podatkowe, zaświadczenia dla M. M. o statusie bezrobotnej.
Ustalono, że zarobki skarżącego wynoszą 1181,38 zł, emerytura K. B. 926,96 zł, emerytura I. M. 717,35 zł, a jej wynagrodzenie za pracę 1179,589 zł. Łącznie zatem dochód członków gospodarstwa domowego skarżących wynosi miesięcznie netto 4005,27 zł.
Skarżący podnieśli, że emerytura K. B. ledwie wystarcza na zakup lekarstw, a rezerwa na koncie przeznaczona jest na jej pochówek, przy czym z nadesłanych dokumentów nie wynika, aby ją posiadała. Deklaracje podatkowe skarżących za 2012 r., wskazują roczny dochód M. M. po odjęciu składek na ubezpieczenie społeczne - 11572 zł, a tak obliczony dochód M. M. - 12477,25 zł.
Stosownie do art. 246 § P.p.s.a., osobie fizycznej prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym, jeżeli wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wykazanie okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy, z punktu widzenia tej regulacji, należy do obowiązku podmiotu ubiegającego się o przyznanie tego prawa. Strona zobligowana jest zatem wykazać, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania lub ich części albo że nie ma adekwatnych środków na poniesienie tych kosztów. Sąd natomiast zobowiązany jest podać powody, dla których uznał, że żądanie strony zasługuje bądź nie zasługuje na uwzględnienie. Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy należy, z jednej strony, uwzględnić wysokość kosztów postępowania, jakie strona musi ponieść, a z drugiej, ocenić jej sytuację finansową, na którą składają się przede wszystkim uzyskiwane przez stronę dochody. Informacje niezbędne dla oceny zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy strona postępowania ma obowiązek przedstawić w urzędowym formularzu wniosku, wykazując tym samym, że spełnia przesłanki wynikające z art. 246 P.p.s.a. Zasadą bowiem jest, że wniosek o przyznanie prawa pomocy składa się na urzędowym formularzu według ustalonego wzoru (art. 252 § 2 P.p.s.a.).