Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2018 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku Z. C. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi Z. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2018 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badanie lekarskie - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
Z. C. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie skierowania na badanie lekarskie. W sprawie tej wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Podkreślił, że w bieżącym roku został oszukany finansowo przez kilka osób. Zalega z opłatą za szkolenie w łącznej kwocie 2000 zł. Wnioskodawca prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe w domu o pow. 303 m.kw. (udział wynoszący 1/10). Zwrócił uwagę na posiadaną wierzytelność w kwocie 5000 zł, niewyegzekwowaną od 7 lat. Skarżący wskazał jako swój majątek samochód osobowy z 2016 r. zakupiony na wymagający spłaty kredyt (47 000 zł). Strona nabyła także na kredyt materac rehabilitacyjny za kwotę 6 700 zł (do spłaty pozostało jeszcze 2345 zł). Dochody skarżącego to: emerytura - 5852,02 zł, wynagrodzenie za pracę (na 1/8 etatu) - 216,06 zł oraz dochód z tytułu badania sprawozdań finansowych - 240 zł. Jako stałe wydatki wnioskodawca wskazał: rata kredytu na samochód - 2746 zł, rata kredytu na materac rehabilitacyjny - 469 zł, ubezpieczenie OC i AC samochodu - 242 zł, paliwo do samochodu - 240 zł, telefon i Internet - 100 zł, wywóz nieczystości - 23 zł, ubezpieczenie na życie - 39 zł, energia elektryczna - 120 zł, gaz i ogrzewanie - 480 zł, wyżywienie - 600 zł, lekarstwa - 240 zł, sanatoria i rehabilitacja - 40 zł, obowiązkowe szkolenia - 150 zł, drobne zakupy domowe i ubrania - 120 zł, środki czystości - 40 zł, książki i prasa - 80 zł, kieszonkowe dla wnuków - 60 zł, darowizny na cele kościelne - 100 zł, koszty komornicze - 120 zł, korespondencja z urzędami - 80 zł, inne drobne wydatki - 100 zł.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
Ubiegając się o prawo pomocy należy wykazać, że spełnia się jego przesłankę przewidzianą w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.". W przypadku całkowitego prawa pomocy tj. zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika przesłanką tą jest niemożność poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 245 § 2 i art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a.). Natomiast w razie częściowego wsparcia tzn. zwolnienia tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienia adwokata jest to niemożność poniesienia pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 245 § 3 i art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.). W celu udowodnienia złej sytuacji materialnej strona winna, zgodnie z art. 252 § 1 P.p.s.a., wskazać w złożonym wniosku dokładne dane odnośnie do swojego stanu rodzinnego, majątku i dochodów. Należy przy tym podkreślić, że zasadniczo tj. zgodnie z regułą wyrażoną w art. 199 P.p.s.a., to zadaniem strony jest zgromadzenie środków wystarczających do pokrycia kosztów zainicjowanego przez nią postępowania sądowego. Uzyskanie zaś wsparcia w ramach instytucji prawa pomocy stanowi wyjątek od powyższego. Dlatego też instytucja prawa pomocy nie ma służyć ochronie prywatnego majątku strony, a otwierać drogę sądową osobom rzeczywiście ubogim. Ze złożonego przez skarżącego oświadczenia w żaden sposób nie wynika, by to tej ostatniej grupy się zaliczał. Mianowicie, wymieniony uzyskuje bardzo wysokie dochody biorąc pod uwagę aktualne realia rynku pracy. Poza tym, sporą ich część wydatkuje na potrzeby, których z pewnością nie można zaliczyć do koniecznych w rozumieniu art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Przepis ten przyznaje pierwszeństwo w realizacji takich niezbędnych potrzeb życiowych przed koniecznością uiszczenia kosztów postępowania sądowego. Trudno do tego rodzaju zaliczyć jednak wydatki na książki i prasę w wysokości 80 zł, kieszonkowe dla wnuków w kwocie 60 zł, darowizny na cele kościelne w wysokości 100 zł, "innych drobnych wydatków" w wymiarze 100 zł, ubezpieczenia na życie w kwocie 39 zł czy wreszcie kosztów utrzymania samochodu (paliwo i ubezpieczenie - 482 zł), a przede wszystkim raty kredytu zaciągniętego na zakup tego pojazdu mechanicznego w wysokości 2746 zł. Ograniczając czy eliminując choćby część spośród tych wydatków skarżący jest w stanie zebrać środki potrzebne do pokrycia kosztów niniejszego postępowania, wśród których wpis od skargi warunkujący nadanie jej dalszego biegu wynosi 200 zł, co w zestawieniu z ratą wskazanego wyżej kredytu na samochód jest naprawdę niewielką kwotą. Z kolei w odniesieniu do żądania ustanowienia zawodowego pełnomocnika należy wskazać, że jego udział w sprawie na obecnym jej etapie nie jest obligatoryjny, co jednoznacznie wynika z regulacji P.p.s.a. Jeśli więc wnioskodawca uważa, że jest mu potrzebna pomoc takiego podmiotu, to winien jego wynagrodzenie pokryć z własnych zasobów pieniężnych, które są w tym celu wystarczające.
Nie bez znaczenia dla rozpoznania niniejszego wniosku jest także okoliczność posiadania przez stronę wierzytelności na kwotę 5000 zł a także fakt, że po pokryciu wszystkich zadeklarowanych przez nią wydatków (w tym niekoniecznych) pozostaje jej do dyspozycji miesięcznie kwota ok. 100 zł, co umożliwia czynienie systematycznych oszczędności np. na poczet kosztów postępowania sądowego.
Z wyżej podanych względów uznano, że Z. C. nie wykazał, że uzasadnione jest udzielenie mu jakiegokolwiek wsparcia w ramach prawa pomocy. Stanowiłoby to bowiem ewidentne nadużycie tej instytucji jako skierowanej do osób ubogich, do której to grupy skarżący nie należy, co wynika wprost ze złożonego przez niego oświadczenia. Podstawę orzeczenia stanowiły art. 258 § 2 pkt 7 w zw. z art. 245 § 2, § 3 i art. 246 § 1 pkt 1, pkt 2 P.p.s.a.