Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie: Przewodniczący - Sędzia WSA Joanna Zdrzałka po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2014 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenia [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie z jego skargi na uchwałę Rady Powiatu [...] z dnia [...] maja 2014 r. nr [...] w przedmiocie nabycia nieruchomości w drodze bezprzetargowej - p o s t a n a w i a - odmówić przyznania prawa pomocy
Zarządzeniem z dnia 1 października 2014 r. wezwano Stowarzyszenie [...] (dalej: "Stowarzyszenie") do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 300 zł od skargi na opisaną w sentencji uchwałę Rady Powiatu [...]. Wnioskiem z dnia 15 września 2014 r. Stowarzyszenie wystąpiło o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. Postanowieniem z dnia 31 października 2014 r. referendarz sądowy odmówił przyznania wnioskodawcy prawa pomocy w żądanym zakresie. Z zachowaniem ustawowego terminu strona skarżąca wniosła sprzeciw.
Z nadesłanych informacji wynika, że Stowarzyszenie nie prowadzi działalności gospodarczej i opiera się na społecznej pracy jego członków. Składka członkowska wynosi od 1 lipca 2014 r. 20 zł, zaś poprzednio wynosiła 10 zł. Dochody od początku roku wyniosły 740 zł, zaś wydatki 562,55 zł, co zdaniem wnioskodawcy przesądza o niemożliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania. Członkowie Stowarzyszenia wywodzą się z grupy społecznej o niskim statusie materialnym, a zatem kwota comiesięcznej składki członkowskiej jest dla nich wyjątkowym obciążeniem i nie może ulec podwyższeniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje;
Stosownie do art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.; dalej: "Ppsa") w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie przeciwko któremu został on wniesiony traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Stowarzyszenie ubiegając się o zwolnienie od kosztów sądowych domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym zgodnie z art. 245 § 3 Ppsa. Stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 Ppsa, prawo pomocy w zakresie częściowym może być przyznane osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, gdy wykaże ona, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 199 Ppsa, strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Wyjątkiem od tej zasady jest określona w rozdziale 3 Ppsa instytucja prawa pomocy. Z powyższego wynika, że przyznanie prawa pomocy winno być przyznane stronom, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej, a które jednocześnie podjęły maksimum wysiłku w celu jej przezwyciężenia. Innymi słowy strona, która nie ma wystarczających środków finansowych na zainicjowanie sprawy sądowej, oprócz należytego wykazania swojego stanu majątkowego winna wykazać, że dochowała należytej staranności w próbach przezwyciężenia niskiej kondycji finansowej.
Wskazane powyżej okoliczności nie zachodzą w rozpoznawanej sprawie, co przesądza o odmowie udzielenia wnioskowanego wsparcia w postaci zwolnienia od kosztów sądowych. Wnioskodawca zdaje się rozumować w sposób odmienny - o przyznaniu prawa pomocy nie powinny decydować wyjątkowe okoliczności w połączeniu z sytuacją materialną wnioskodawcy, a wyłącznie sytuacja materialna, bez względu na przyczyny jej powstania. Przyjęcie takiej argumentacji prowadziłoby do sytuacji, w której każde stowarzyszenie mogłoby zrezygnować lub przyjąć składkę członkowską w minimalnej wysokości w celu uzyskania, niejako automatycznie, prawa pomocy. Stanowiłoby to obejście wspomnianej powyżej zasady udziału stron w kosztach postępowania.
Podkreślenia wymaga, że z mocy art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.), statut stowarzyszenia powinien określać sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich. Jak z kolei wynika z art. 33 ust. 1 ww. ustawy, majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. Przerzucenie ciężaru funkcjonowania stowarzyszenia na Skarb Państwa przez uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych rodzi ten skutek, że faktycznie działalność stowarzyszenia byłaby sfinansowana ze środków publicznych, co przeczy zasadzie, że stowarzyszenie prowadzi działalność na bazie własnego majątku. Stwierdzić zatem należy, że poprzez określenie składki członkowskiej w wysokości 20 zł miesięcznie przy planowanych sprawach sądowych, Stowarzyszenie samo pozbawiło się dochodów na pokrycie kosztów swojej działalności.
Na marginesie wskazać należy, że trudno odnieść się do argumentów związanych z sytuacja materialno - bytową członków Stowarzyszenia, bowiem na ich poparcie wnioskodawca nie przedstawił żadnej dokumentacji.
W związku z powyższym, orzekając na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 Ppsa, Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.