Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku L. R. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi L. R. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] sierpnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie wymeldowania z pobytu stałego - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
Wyrokiem z dnia 25 maja 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił skargę L. R. na decyzję Wojewody [...] w przedmiocie wymeldowania z pobytu stałego.
Skarżąca, wezwana do uiszczenia opłaty kancelaryjnej za odpis powyższego orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, złożyła wniosek o zwolnienie z opłat sądowych. Następnie, we wniosku złożonym na urzędowym formularzu (PPF) sprecyzowała, że ubiega się o zwolnienie od wszelkich kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. Zaznaczyła, że znajduje się z trudnej sytuacji materialnej z uwagi na zły stan zdrowia (na dowód czego przedłożyła stosowną dokumentacje lekarską) i niskie zarobki. Na leczenie wydaje miesięcznie ok. 1 000 zł. Obecnie zbiera środki na zakup aparatu ułatwiającego oddychanie, którego koszt to 5 000 zł. Miesięczne koszty utrzymania nieruchomości to 500 zł (media, podatki, remonty, opał). Na utrzymanie własne strona wydaje 1000 zł. Ponadto, ponosi jeszcze wydatki na: środki czystości, "kulturę", bilety na dojazdy do pracy oraz "organizację świąt". Podkreśliła, że jest zadłużona u rodziny na kwotę 5 000 zł.
Ze względu na fakt, że oświadczenie wnioskodawczyni uznano za niewystarczające do rozstrzygnięcia z przedmiocie jej żądania, a w szczególności budzące wątpliwości wobec podania, że jej wynagrodzenie za pracę wynosi 2422 zł, zaś tylko część comiesięcznych wydatków to kwota 2500 zł, wezwano wymienioną do podania uzupełniających danych. W odpowiedzi L. R. podniosła, że na wyżywienie wydaje ok. 700 zł, utrzymanie domu to 450 zł (gaz - 40 zł, prąd - 50 zł, ogrzewanie - 240 zł, wywóz śmieci - 10 zł, woda - 40 zł, remonty i koszenie trawy ponad 70 zł), koszt usług telefonicznych to 50 zł, zaś na odzież, obuwie, środki czystości, "kulturę", kosmetyki, fachową literaturę medyczną i prasę codzienną przeznacza ok. 300 zł miesięcznie. Dojazdy do pracy, urzędów, kościoła, rodziny i znajomych to koszt ok. 300 zł miesięcznie. Koszty leczenia wynoszą miesięcznie od 700 do 1000 zł. Pożyczki zaciąga na zaspokojenie bieżących potrzeb (wyżywienie, leczenie, opłaty), a spłaca je w zależności od potrzeb pożyczkodawcy. Oszczędza "gdzie się tylko da", czasem również na jedzeniu. Nie gromadzi rachunków związanych z leczeniem, dlatego nie może ich przedstawić.
Skarżąca przedłożyła także dokumenty wskazujące na wysokość jej wynagrodzenia za pracę za wrzesień, październik i listopad 2016 r., z czego wynikają odpowiednio następujące kwoty: 2 422 zł, 2 672,11 zł i 2742,41 zł.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
Skarżąca nie wykazała, że poza zakresem jej możliwości płatniczych pozostaje zarówno uiszczenie obciążającej ją obecnie opłaty kancelaryjnej wynoszącej 100 zł i ewentualnie dalszych kosztów sądowych (100 zł tytułem wpisu od skargi kasacyjnej), jak też wynagrodzenia radcy prawnego. W tym ostatnim przypadku trzeba wskazać, że istnieje możliwość umówienia się z wybranym pełnomocnikiem co do sposobu zapłaty należnego mu wynagrodzenia (np. odroczony termin płatności, płatność w ratach). Przede wszystkim należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom strony nie uzyskuje ona obiektywnie rzecz biorąc niskich zarobków, bowiem wedle przedstawionych przez nią dokumentów wynoszą one za wrzesień, październik i listopad 2016 r. odpowiednio: 2 422 zł, 2 672,11 zł i 2742,41 zł. Wprawdzie skarżąca twierdzi, że ponosi bardzo duże koszty związane z leczeniem, bo wynoszące miesięcznie od 700 do 1000 zł, jednak w żaden sposób tego nie wykazała twierdząc, że nie gromadzi tego rodzaju rachunków. Poza tym, zwrócenia uwagi wymaga, że wysokość podanych przez nią wydatków przekracza wielkość deklarowanego dochodu. Skarżąca podała, że pokrywa je z pożyczek u członków rodziny. Należy jednak zwrócić uwagę, że w świetle unormowań prawnych obowiązujących w postępowaniu sądowoadministracyjnym, tylko niektóre wydatki korzystają z pierwszeństwa przed należnościami publicznoprawnymi, a mianowicie te, które mają na celu zapewnić egzystencję. Z pewnością za tego rodzaju wydatek nie sposób uznać tego ponoszonego na remonty mieszkania, koszenie trawy, "kulturę", kosmetyki, fachową literaturę medyczną, prasę codzienną, dojazdy inne niż do pracy czy lekarza oraz "organizację świąt". Ich ponoszenie przez wnioskodawczynię wskazuje, że ma ona możliwość poczynienia oszczędności na poczet kosztów zainicjowanego jej skargą postępowania. Nieznana jest tylko wielkość tych możliwych oszczędności, bowiem dane oświadczenia uzupełniającego złożony wniosek nie są dostatecznie precyzyjne w tym zakresie. Należy też podnieść, iż strona nie wykonała w pełni skierowanego do niej wezwania, albowiem nie przedłożyła wyciągów z posiadanych przez nią rachunków bankowych, przedkładając w zamian dokumentację dotycząca wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia za pracę, która jednak nie może zastąpić wskazanych wyciągów. Miały one bowiem wykazać, że podane wynagrodzenie stanowi rzeczywiście jedyny dochód strony, jak też wskazać na ponoszone przez nią wydatki. W orzecznictwie sądowym utrwalony jest zaś pogląd, iż niedopełnienie obowiązku należytej współpracy strony z sądem może w konsekwencji skutkować niewykazaniem przez nią, że spełnia którąkolwiek z przesłanek przyznania prawa pomocy. Jest to bowiem rodzaj dodatkowego postępowania dowodowego, w którym sąd ma możliwość uzupełnienia wniosku oraz ustalenia w sposób pełny i klarowny stanu majątkowego strony. Niedostarczenie żądanych przez sąd danych, przedstawienie ich w sposób niekompletny, bądź mało czytelny powoduje, że oświadczenie strony pozostaje niepełne, niewystarczające do wydania pozytywnego dlań rozstrzygnięcia. W takiej sytuacji sąd uprawniony jest do sformułowania oceny, że wniosek o przyznanie prawa pomocy jest nieuzasadniony (tak np. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8.08.2013 r. II FZ 628/13, publ.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl).
W świetle art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.", to strony ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Odstępstwem od powyższego jest instytucja prawa pomocy. W zakresie całkowitym, a więc obejmująca zarówno zwolnienie od kosztów sadowych, jak i ustanowienie zawodowego pełnomocnika (art. 245 § 2 P.p.s.a.) może być ono przyznane osobie, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a.). Natomiast częściowe prawo pomocy (zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie radcy prawnego) adresowane jest do osoby, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.).
Jak już wyżej wskazano, L. R. nie udowodniła, że jej sytuacja finansowa wymaga udzielenia jej wsparcia ze środków publicznych. Dlatego odmówiono uwzględnienia jej wniosku w jakimkolwiek zakresie, o czym orzeczono na podstawie art. 258 § 2 pkt 7 w zw. z art. 245 § 2, § 3 oraz art. 246 § 1 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a.