Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Stanisław Śliwa po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi Rady Osiedla Rzochów na uchwałę Rady Miejskiej w Mielcu z dnia 27 października 2022 r. Nr LIII/524/2022 w przedmiocie zawiadomienia o złożeniu wymaganej liczby podpisów pod wnioskiem o odwołanie Rady Osiedla Rzochów - postanawia - odrzucić skargę.
Rada Osiedla Rzochów wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie skargę na uchwałę Rady Miejskiej w Mielcu z dnia 27 października 2022 r. Nr LIII/524/2022 w przedmiocie zawiadomienia o złożeniu wymaganej ilości podpisów pod wnioskiem o odwołanie Rady Osiedla Rzochów. Podniosła, że postępowanie poprzedzające podjęcie tej uchwały było nieprawidłowe. Nie wezwano bowiem do uzupełnienia braków wniosku o odwołanie. Wątpliwości budzi również sposób zbierania podpisów pod wnioskiem. Ponadto, Rada Osiedla nie miała możliwości ustosunkowania się do niego.
W odpowiedzi na skargę Rada Miejska w Mielcu wniosła o jej odrzucenie, względnie o oddalenie. Zauważyła, że jednostka pomocnicza Gminy jaką jest Osiedle nie posiada zdolności sądowej, tym samym jej organ nie był uprawniony do wniesienia skargi. Rada wskazała też, że nawet jeśliby dopuścić taką możliwość, to z uwagi na przedmiot uchwały, która tylko zawiadamiała o złożeniu odpowiedniej ilości podpisów koniecznych do odwołania Rady Osiedla Rzochów, nie można mówić o naruszeniu interesu prawnego tego podmiotu, które to naruszenie mogłoby mieć miejsce dopiero w razie, gdyby doszło do odwołania Rady.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga podlega odrzuceniu.
W świetle art. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559), gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne (ust. 1). Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy (ust. 2). Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej określa statut gminy (ust. 3).
Wedle art. 35 ust. 1 u.s.g., organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.
Uchwałą z dnia 26 września 2014 r. Nr XLIII/392/2014 w sprawie uchwalenia Statutu dla Osiedla Rzochów w Mielcu Rada Miejska postanowiła, że Osiedle Rzochów jest samorządową jednostką pomocniczą miasta Mielca (§ 1 ust. 1). Do zakresu jego działania należy dbałość o zaspokajanie potrzeb jego mieszkańców (§ 2 ust. 1). Działania Osiedle podejmuje poprzez swoje organy (§ 2 ust. 2). Organem stanowiącym Osiedla jest Rada Osiedla (§ 3. 1).
W doktrynie prawniczej, jak i w orzecznictwie sądowym podnosi się, że jednostka pomocnicza gminy nie posiada zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, a zatem nie może występować w obrocie prawnym jako samodzielny podmiot mogący skutecznie działać we własnym imieniu i na własny rachunek. Działalność jednostki pomocniczej jest prowadzona tylko i wyłącznie z powołaniem się na osobowość prawną gminy (tak np. Chmielnicki Paweł (red.), Ustawa o samorządzie gminnym, Opubl.: WKP 2022, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 29.01.2013 r. II SA/Ol 1364/12).
Tym samym, podmiot taki nie ma zdolności sądowej, która w myśl art. 25 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.", uprawniałaby go do działania przed sądem administracyjnym w charakterze strony.