Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie Referendarz sądowy Piotr Godlewski po rozpoznaniu w dniu 17 października 2007 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W. D. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Wojewody z dnia [...] lipca 2007 r. Nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu scalenia gruntów postanawia odmówić przyznania prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych.
Wnioskiem o przyznanie prawa pomocy złożonym na obowiązującym w tym zakresie formularzu PPF W. D. wniosła o zwolnienie jej w sprawie ze skargi na decyzję Wojewody z dnia [...] lipca 2007 r. Nr [...] od kosztów sądowych.
Wg zawartego we wniosku oświadczenia skarżąca pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z mężem i synem. Na posiadany przez nich majątek składa się dom o pow. 100 m², nieruchomość rolna o pow. 1,2 ha oraz grunt zalesiony o pow. 0,16 ha. Skarżąca wraz z mężem są emerytami - pobierane przez nich świadczenia wynoszą odpowiednio 1317 i 1142 zł., ich syn uzyskuje dochody ze stosunku pracy - 1100 zł. (dochody brutto). W. D. wskazała ponadto, że pieniądze w pewnej części wydawane są na leki i inne zabiegi chorobowe.
Ponieważ oświadczenie to okazało się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawczyni, została ona wezwana do złożenia dodatkowego oświadczenia obejmującego wskazanie średniej wysokości miesięcznych wydatków przeznaczanych przez siebie i domowników na utrzymanie
(w tym zakup żywności, koszty leczenia, opłaty związane z utrzymaniem domu), dochody uzyskiwane z gospodarstwa rolnego (z hodowli zwierząt oraz dopłat do produkcji rolnej), korzystanie ze wsparcia pomocy społecznej oraz posiadane przez siebie i domowników pojazdy mechaniczne. Nałożono na nią również obowiązek przedłożenia za wskazany okres wyciągów z operacji z posiadanych przez nią i pozostałych członków rodziny rachunków bankowych.
Mimo upływu wyznaczonego terminu (ostatnim jego dniem był 26 wrzesień 2007 r.) i wskazanego w nim rygoru rozpoznania wniosku wyłącznie w oparciu o informacje zawarte w formularzu PPF, wezwanie nie zostało przez skarżącą wykonane. W dniu
2 października 2007 r. został natomiast przez nią opłacony wpis od skargi w kwocie
200 zł.
W związku z powyższym stwierdzono, co następuje:
Rozpatrując złożony wniosek w oparciu informacje zawarte w formularzu PPF stwierdzono, że nie dają one podstaw do jego uwzględnienia.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy w zakresie częściowym (obejmuje ono zwolnienie od kosztów sądowych) może być przyznane osobie fizycznej po wykazaniu przez nią, że nie jest ona w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Z treści tego przepisu wynika jednoznacznie, iż kryterium finansowe (majątkowe) jest decydujące do uznania spełnienia tej przesłanki, przy czym jej wykazanie należy do osoby wnioskującej o prawo pomocy.
Warunku tego skarżąca W. D. nie spełniła, a ocena jej możliwości płatniczych dokonana na podstawie oświadczenia zawartego we wniosku PPF nawet nie uprawdopodabnia, że poniesienie związanych ze skargą kosztów sądowych przekracza jej możliwości finansowe grożąc jej i osobom pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym uszczerbkiem w utrzymaniu mogącym wywołać brak możliwości zaspokojenia niezbędnych i uzasadnionych potrzeb życiowych. Przy ich łącznych miesięcznych dochodach rzędu 3,5 tys. zł. trudno uznać, że jest to kwota niewystarczająca dla zaspokojenia potrzeb życiowych 3 osób i jednocześnie nie pozwalająca wygospodarować środków na pokrycie kosztów sądowych. Mając na uwadze fakt zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych oraz posiadania gospodarstwa rolnego, które nawet gdyby nie przynosiło wymiernych korzyści finansowych to poprzez pozyskiwane pożytki (płody rolne) przyczynia się do obniżenia kosztów zwykłego utrzymania, daleko niewystarczające jest ogólnikowe stwierdzenie odnoszące się tylko do wydatkowania pieniędzy i to w pewnej bliżej nieokreślonej części na zakup leków czy zabiegi lecznicze. Nie kwestionując ich ponoszenia należy jednak przyjąć - z uwzględnieniem braku wyjaśnień tej okoliczności mimo dodatkowego wezwania, że nie stanowią one aż tak poważnej pozycji w domowym budżecie, aby stały na przeszkodzie do jednorazowego opłacenia związanych ze skargą kosztów sądowych które jeszcze mogą (nie muszą) wystąpić w przyszłości; najbardziej prawdopodobne (w przypadku oddalenia skargi) są opłata kancelaryjna od wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku i wpis od skargi kasacyjnej - obydwie w wysokości 100 zł. W związku z uiszczonym wpisem od skargi podkreślenia też wymaga, że nawet w sytuacji przyznania prawa pomocy nie działa ono wstecz i nie obejmuje kosztów już poniesionych.
Wątpliwości czy skarżąca faktycznie spełnia warunki do przyznania jej prawa pomocy miało wyjaśnić skierowane do niej wezwanie do złożenia dodatkowego oświadczenia i dokumentów źródłowych w zakresie wyżej wskazanym. Oprócz wydatków związanych z kosztami utrzymania wiązało się to przede wszystkim z ujawnieniem potencjalnych dochodów uzyskiwanych z gospodarstwa rolnego (jak wynika z treści skargi skarżąca utrzymuje hodowlę zwierząt), dokładnego stanu majątkowego (pojazdy mechaniczne) i skali wydatkowania będących w dyspozycji środków finansowych (miały to wykazać wyciągi z rachunków bankowych).
Wyjaśnienie tych okoliczności miało ułatwić dokonanie prawidłowej i wszechstronnej oceny jej sytuacji materialno - bytowej, a przez to zasadności przyznania prawa pomocy. Brak odpowiedzi z jednoczesnym opłaceniem wpisu od skargi dodatkowo nie może więc w tym stanie rzeczy przemawiać za pozytywnym dla skarżącej rozpoznaniem wniosku, gdyż prowadziłoby do nadużycia prawa pomocy jako instytucji o charakterze wyjątkowym (zasadą jest ponoszenie kosztów postępowania związanych ze swoim udziałem w sprawie). Sama wnioskodawczyni nie ustosunkowując się w jakikolwiek sposób do wezwania (do czego miała oczywiście prawo) musiała się zaś liczyć z negatywnym rozpoznaniem wniosku.
W związku z powyższym, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowiono jak w sentencji.