Referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie referendarz sądowy Paweł Zaborniak po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku S. G., o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, w sprawie ze skargi wyżej wymienionego i innych, na decyzję Wojewody, z dnia [...] lipca 2008r., nr [...], wydaną w sprawie scalenia gruntów we wsi P., - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
Sygn. II SA/Rz 734/08
Uzasadnienie
S. G. w sprawie sygn. II SA/Rz 734/08 zwrócił się do Sądu z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Ponieważ wniosek o przyznanie prawa pomocy nie wyjaśniał wszystkich wiążących się ze sprawą okoliczności, referendarz sądowy WSA w Rzeszowie pismem z dnia 9 stycznia 2009 r. (karta akt sądowych nr 389) wezwał wnioskodawcę do:
1) podania wysokości dochodów lub strat związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego,
2) podania wysokości otrzymywanych dopłat do gruntów rolnych, jeżeli skarżący nie otrzymuje tego rodzaju pomocy należało wyjaśnić powody zaniechania wystąpienia o przyznanie dopłat lub nadesłać dowody potwierdzające odmowę przyznania dopłat.
Wezwanie należało wykonać w terminie 7 dni licząc od dnia doręczenia pisma sądowego. Wezwanie referendarza zostało doręczone dorosłemu domownikowi strony w dniu 13 stycznia 2009 r. (dowód doręczenia w aktach sądowych sprawy tom III). Pomimo upływu terminu, strona skarżąca nie wykonała nałożonych na nią obowiązków. W treści wezwania jasno sformułowano, iż skutkiem jego niewykonania będzie odmowa przyznania prawa pomocy.
Stwierdzono, co następuje:
S. G. ubiega w niniejszej sprawie się o zwolnienie od kosztów sądowych w całości. Wobec tego powinien wykazać, że koszty sądowe sprawy sądowoadministracyjnej odbiją się negatywnie na poziomie jego utrzymania koniecznego oraz jego rodziny.
Przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym ustala art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.; dalej p.p.s.a.). Ciężar wykazania warunków przyznania prawa pomocy obciąża wyłącznie wnoszącego o prawo pomocy. Inkwizycyjność sądu ogranicza się do wzywania o usunięcie braków formalnych oraz merytorycznych wniosku. Należy dodać, że przedstawiane przez skarżącego oświadczenia i dowody podlegają swobodnej ocenie referendarza sądowego wyznaczonego do rozpoznania wniosku. Zdolność do ponoszenia kosztów postępowania ocenia się na podstawie całokształtu okoliczności istotnych dla kwestii przyznania prawa pomocy. Wyznaczony do rozpoznania wniosku referendarz sądowy nie może uznać za udowodnione takie twierdzenie wnioskującego, którego wiarygodność będą podważać zebrane w sprawie dowody oraz zasady logiki i doświadczenia życiowego. Nie ulega wątpliwości, iż przyznanie prawa pomocy w jakiejkolwiek części na podstawie okoliczności nieodpowiadających prawdzie obiektywnej skutkować będzie nieuzasadnionym pozbawieniem Skarbu Państwa należnych mu dochodów.
W niniejszej sprawie nie wykazano ponad wszelką wątpliwość, przesłanek przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Skarżący nie wyjaśnił wszystkich istotnych dla oceny jego zdolności majątkowych faktów.
Skarżący wyraźnie oświadczył w treści wniosku, iż jest właścicielem gruntu rolnego o powierzchni 3,6ha. Z własnością gruntu rolnego wiążą się bardzo realne możliwości otrzymania dopłat bezpośrednich ze środków Unii Europejskiej. Okoliczność uzyskiwania dopłat z tytułu posiadania gruntu rolnego jest istotna z przyczyny niskiego dochodu skarżącego oraz poziomu ponoszonych wydatków (chodzi tu zwłaszcza o uwypuklone w uzasadnieniu wniosku koszty leczenia). Logika i doświadczenie życiowe podpowiada, że w takiej sytuacji majątkowej, jaką opisał S. G. w swym wniosku PPF, obywatel stara się wykorzystać wszelkie możliwości poprawy sytuacji bytowej. Pomimo wyraźnego wezwania, strona nie wyjaśniła, czy korzysta z pomocy publicznej bądź, kto jest beneficjentem tej pomocy. Co więcej, strona nie starała się też wytłumaczyć dlaczego okoliczności, o których wyjaśnienie została wezwana uważa za nieistotne. Dla oceny przesłanek przyznania prawa pomocy ma ogromne znacznie to, czy wnioskodawca wykorzystuje swe możliwości dochodowe. Na pomoc państwa w postaci zwolnienia od kosztów sądowych nie powinna liczyć strona, która pomimo posiadania możliwości uzyskiwania dochodu z pracy lub z innych źródeł tych możliwości nie stara się zrealizować. To założenie stanowi jeden z refleksów zasady subsydiarności, która pozwala instytucjom publicznym interweniować, o ile obywatel samodzielnie nie jest w stanie sprostać napotkanym trudnościom. Nie można też pominąć, iż wnioskujący nie nadesłał oświadczenia o wysokości strat związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego (zob. pkt 1 wezwania referendarza sądowego z dnia 9 stycznia 2009 r.). Rentowność prowadzonego gospodarstwa rolnego, także ma znaczący wpływ na ocenę zdolności finansowych strony prowadzącej działalność rolniczą.
W niniejszej sprawie strona nie odpowiadając na wezwanie referendarza, uniemożliwiła przeprowadzenie pełnej oceny swych zdolności majątkowych, a tym samym nie wykazała ustawowych warunków przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Konsekwencją tego jest nie udowodnienie przez stronę warunków częściowego przyznania prawa pomocy (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).
Z przedstawionych powyżej powodów, orzeczono o odmowie przyznania prawa pomocy w oparciu o art. 245 § 3 i 4, art. 246 § 1 pkt 2 i art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a.