Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Szczecinie Bożena Gonzalez Perea po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2011 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku K. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z Jej skargi na decyzję Wojewody z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wygaśnięcia trwałego zarządu p o s t a n a w i a odmówić zwolnienia od kosztów sądowych
K. P., reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Wojewody z dnia [...] r. nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Starosty w sprawie wygaśnięcia trwałego zarządu przysługującego Sądowi Okręgowemu w [...] w stosunku do stanowiącej własność Skarbu Państwa nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...]. Jednocześnie skarżąca wniosła o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w całości podnosząc, że nie jest w stanie kosztów tych ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego.
W uzasadnieniu wniosku złożonym na urzędowym formularzu PPF skarżąca podała, że mieszka w [...] przy ul. [...], nie ma żadnego majątku ani przedmiotów wartościowych, nie ma jakichkolwiek dochodów, z nikim nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego, nie może liczyć na wsparcie rodziny i nie ma możliwości zarobkowania. Do wniosku dołączyła kserokopię potwierdzenia wypłaty świadczenia ZUS za [...] r. z którego wynika, że świadczenie to wynosi [...] zł netto.
W odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego z dnia [...] r. pełnomocnik wnioskodawczyni oświadczył, że K. P. nie posiada rachunku bankowego. Przedłożył natomiast dowody potwierdzające wydatki na utrzymanie mieszkania z okresu ostatnich trzech miesięcy które wyniosły: energia elektryczna [...] zł miesięcznie, czynsz za mieszkanie [...] zł miesięcznie, telefon i internet [...] zł miesięcznie. Przy czym dowody opłat za telefon i internet dotyczyły innej nieruchomości niż położonej przy ul. [...] w [...].
Referendarz sądowy wezwaniem z dnia [...] r. ponownie wezwał pełnomocnika skarżącej do przedłożenia dowodów dotyczących sytuacji majątkowej, rodzinnej i dochodów wnioskodawczyni tj;
- oświadczenia skarżącej czy prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z córką i wnukami jak napisała w odwołaniu od decyzji, czy też mieszka sama jak podała w urzędowym formularzu PPF,
- oświadczenia do kogo należy dom położony w [...] nr [...] i dlaczego skarżąca jest stroną umowy na dostawę usług telekomunikacyjnych do tego domu,
- kserokopię decyzji w sprawie podatku od nieruchomości za [...] r. dotyczącą domu w [...] nr [...],
- dowodów potwierdzających dochody uzyskane przez wszystkie osoby zamieszkujące wspólnie ze skarżącą, z okresu ostatnich trzech miesięcy,
- oświadczenia skarżącej z jakich środków zamierza nabyć mieszkanie lub dom przy ul. [...] w [...].
W odpowiedzi na wezwanie pełnomocnik przedłożył oświadczenie wnioskodawczyni z dnia [...] r. w którym podała, że mieszka wspólnie z córką i wnukami, przy czym córka nie pracuje, a wnuki są w wieku szkolnym. Córka wnioskodawczyni podejmuje się jedynie drobnych prac dorywczych z OPS z których uzyskuje dochód nie przekraczający [...] zł miesięcznie.
Odnośnie domu w [...] nr [...] skarżąca oświadczyła, że należy on do Sądu Okręgowego w [...], a wnioskodawczyni jest stroną umowy na dostawę usług telekomunikacyjnych do tego domu ponieważ go wynajmuje, a mieszkanie przy ul. [...] zamierza nabyć z pomocą rodziny.
Zasadą wynikającą z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz.1270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., jest ponoszenie przez strony kosztów postępowania związanych z ich udziałem w sprawie, a zwolnienie od ponoszenia tych kosztów jest wyjątkiem od zasady. Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy przez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Do osób tych zaliczyć można bezrobotnych, którzy nie pobierają zasiłku lub osoby, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko podstawowe potrzeby życiowe. Instytucja prawa pomocy ma więc w założeniu służyć najuboższym, czyli podmiotom dla których konieczność poniesienia kosztów postępowania oznaczałaby faktyczne ograniczenie lub pozbawienie prawa do sądu.