Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie Monika Bieńkowska po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. B. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z Jej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zezwolenia na zajęcie pasa drogowego p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie
M. B. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. , nr [...] utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] r. nie zezwalającą M. B. prowadzącej działalność gospodarczą E. na zajęcie pasa drogowego drogi powiatowej ul. [...] (działka nr [...]) w okresie od [...].
Skarżąca wezwana do uiszczenia wpisu od ww. skargi w kwocie [...] zł, złożyła na formularzu PPF wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu podała, że aktualnie jej firma ponosi straty i z trudem utrzymuje płynność finansową. Dalej wnioskodawczyni podała, że nie jest w stanie uzyskać jakichkolwiek kredytów i pożyczek, których zabezpieczenie stanowiłyby nieruchomości, ponieważ jest tylko ich współwłaścicielką.
W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach M. B. podała, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z [...] dzieci. Posiadany majątek to udział w ¼ części domu o powierzchni [...] m2 położonego przy ul. [...], oraz udziały w ¼ części w nieruchomości położonej przy ul. [...]. Odnośnie wysokości miesięcznego dochodu M. B. wskazała, że prowadzona działalność gospodarcza przynosi straty, syn P. otrzymuje alimenty w wysokości [...] zł miesięcznie, natomiast córka S. rentę w wysokości [...] zł.
W związku z tym, iż złożone oświadczenia okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawczyni, wezwaniem z dnia [...] r. referendarz sądowy zobowiązał skarżącą do udzielenia dodatkowych informacji oraz określonych dokumentów w terminie 7 dni, pod rygorem rozpoznania wniosku w oparciu o akta sprawy. M. B. żądanych dokumentów nie nadesłała.
Referendarz sądowy, oceniając wniosek o przyznanie prawa pomocy, zważył:
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270) zwanej dalej P.p.s.a. przewidują możliwość przyznania stronom postępowania prawa pomocy.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Żądanie strony dotyczące częściowego zwolnienia od kosztów sądowych jest żądaniem przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym (art. 245 § 3 P.p.s.a).
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Komentarz B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, wyd. Zakamycze 2005, str. 594) Instytucja przyznania prawa pomocy ma zatem charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Podkreślić zatem należy, że instytucja prawa pomocy stanowi odstępstwo od ogólnej zasady odpłatności postępowania wyrażonej w art. 199 ww. ustawy. Prawo pomocy może być więc przyznane na wniosek osób bardzo ubogich znajdujących się ze względu na różne zdarzenia życiowe w sytuacji, która nie pozwala im na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, lub gdy ich poniesienie byłoby związane z poniesieniem uszczerbku koniecznego dla wnioskującego i jego rodziny, tj. uniemożliwiłoby zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.
Przy tym należy zaznaczyć, że ciężar dowodu spełnienia przesłanek przyznania prawa pomocy, określonych w art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. ciąży na stronie ubiegającej się o uzyskanie takiego prawa. Podejmując decyzję o przyznaniu prawa pomocy należy opierać się na dokładnych danych dotyczących stanu majątkowego, wysokości dochodów i wydatków strony wnioskującej o prawo pomocy. Obowiązkiem zaś strony ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy jest, przy zachowaniu należytej staranności, wyczerpujące wykazanie swojej sytuacji majątkowej i finansowej. Dokonanie prawidłowej oceny czy osoba fizyczna ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy nie może ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, wymaga uprzedniego oszacowania sytuacji materialnej tej osoby ( z uwzględnieniem stanu majątkowego, źródeł dochodów i ich wysokości).
Oceniając dane wskazane przez M. B. należało wyjaśnić jej faktyczną sytuację majątkową, wysokość ponoszonych miesięcznie wydatków związanych z utrzymaniem domu i innych niezbędnych wydatków.
Nienadesłanie dokumentów źródłowych i dodatkowych oświadczeń spowodowało, że nie można ustalić dokładnie sytuacji majątkowej i finansowej skarżącej.
Powyższe skutkuje tym, że nie jest możliwa ocena rzeczywistych zdolności płatniczych skarżącej ponoszenia w niniejszej sprawie kosztów postępowania.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. należało orzec jak w sentencji postanowienia.