Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Jędrkowiak po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi S. G. na bezczynność Prezydenta Miasta w przedmiocie cofnięcia zezwolenia w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę postanawia odmówić S. G. przyznania prawa pomocy.
S. G. zwrócił się z wnioskiem o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
W uzasadnieniu wniosku podał, że prowadzi czteroosobowe gospodarstwo domowe z żoną i dwoma synami. Oświadczył tez, iż wnioskodawca oraz członkowie jego rodziny nie posiadają żadnych środków na utrzymanie, nie uzyskują żadnych dochodów, nie posiadają żadnych oszczędności, ani żadnego majątku.
Postanowieniem z dnia 12 lutego 2008 r. Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego odmówił S. G. przyznania prawa pomocy.
Na powyższe postanowienie S. G. wniósł sprzeciw.
Wojewódzki Sąd Administracyjny ustalił i zważył, co następuje:
W myśl przepisu art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270), w związku z wniesieniem sprzeciwu postanowienie referendarza sądowego utraciło moc. Tym samym wniosek o przyznanie prawa pomocy przechodzi do właściwości sądu.
Stosownie do treści art. 245 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej.
Z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 omawianej ustawy wynika, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje: w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania; w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Ponadto w § 3 wskazano, iż adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego można ustanowić dla strony, która nie zatrudnia lub nie pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Nie dotyczy to adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ustanowionego na podstawie przepisów o prawie pomocy.
Celem ustanowienia prawa pomocy jest zapewnienie osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej faktycznej realizacji konstytucyjnego prawa do sądu wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Przyznanie prawa pomocy oznacza, że ciężar kosztów postępowania w zakresie objętym prawem pomocy poniesie zamiast strony budżet państwa, czyli faktycznie inni obywatele. Skutki przyznania prawa pomocy znajdą bowiem odzwierciedlenie zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej budżetu, ze względu na możliwe zmniejszenie dochodów z uwagi na zwolnienie od opłat sądowych, jak i na zwiększenie wydatków ze względu na konieczność pokrycia za stronę należnego od niej zwrotu wydatków oraz kosztów wynagrodzenia przyznanego jej zawodowego pełnomocnika. Dlatego w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy dochodzi do konieczności dokonywania wyboru pomiędzy zapewnieniem prawa do sądu podmiotowi niemającemu dostatecznych środków, a odstąpieniem od zasady powszechności i równości w ponoszeniu ciężarów i świadczeń publicznych wskazanych w art. 84 Konstytucji, czego wyrazem na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego jest regulacja zawarta w art. 199 i art. 214. (por. M. Niezgódka-Medek, Komentarz do ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Zakamycze 2005 - LEX).