Kraków, dnia 25 stycznia 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Joanna Człowiekowska po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi Klubu [...] w Ł. - Z. na bezczynność Burmistrza P. - Z. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej postanawia: 1/ odrzucić skargę; 2/ zwrócić stronie skarżącej kwotę 100 (sto) złotych uiszczoną tytułem wpisu od skargi
Klub [...] w Ł. - Z. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na bezczynność Burmistrza P. - Z. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.
W odpowiedzi na skargę Burmistrz P. - Z. wniósł o jej odrzucenie podnosząc, że strona skarżąca nie ma zdolności sądowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Merytoryczne badanie legalności aktów administracyjnych poddanych kognicji sądu administracyjnego jest możliwe jedynie wówczas, gdy skarga na nie jest dopuszczalna, tzn. gdy przedmiot sprawy należy do właściwości sądu administracyjnego, skargę wniósł uprawniony podmiot oraz gdy spełnia ona wymogi formalne i została wniesiona w terminie. Przed przystąpieniem do rozpoznawania sprawy co do meritum, należało zatem zbadać dopuszczalność skargi.
Przeprowadzona w tym zakresie kontrola sądowa wykazała, że wniesiona skarga jest niedopuszczalna. Należy wskazać, że skuteczne zainicjowanie postępowania przed sądem administracyjnym, możliwe jest tylko przez podmiot, który posiada zdolność sądową. Brak zdolności sądowej danego podmiotu uniemożliwia podjęcie bądź kontynuowanie postępowania, lub daje podstawę do usunięcia jego skutków, jeżeli zostało ono zakończone. W zależności bowiem od momentu ujawnienia tego braku, powoduje to odrzucenie skargi lub wniosku, zawieszenie postępowania, nieważność postępowania lub też stanowi przesłankę jego wznowienia. Posiadanie zdolności sądowej przez podmioty występujące przed sądem administracyjnym jest zatem niezbędnym warunkiem przeprowadzenia skutecznego i ważnego postępowania.
Zgodnie z art. 25 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm. zwanej dalej P.p.s.a.), osoba fizyczna i osoba prawna ma zdolność występowania przed sądem administracyjnym jako strona (zdolność sądowa). Zdolność sądową mają także państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz organizacje społeczne nieposiadające osobowości prawnej (§ 2) oraz inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa (§ 3), a ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób (§ 4).
Podkreślenia wymaga, że cecha zdolności sądowej skorelowana została z posiadaniem podmiotowości administracyjnoprawnej, czyli zdolności nabywania praw lub obowiązków w postępowaniu przed organem administracji publicznej. Stanowi ona atrybut tej podmiotowości, ponieważ każdy, kto ją ma, musi mieć możność obrony swoich praw, również w postępowaniu sądowoadministracyjnym. W konsekwencji, każdy podmiot mający podmiotowość administracyjnoprawną, ma także zdolność sądową w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Zgodnie natomiast z art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2021 r., poz. 1371) radni mogą tworzyć kluby radnych. Kluby są formą organizowania się radnych i jako takie nie posiadają podmiotowości administracyjnoprawnej (por. postanowienia Wojewódzkich Sądów Administracyjnych: w Olsztynie z 11 października 2013 r., II SA/Ol 713/13, w Szczecinie z 18 grudnia 2015 r., II SA/Sz 1375/15, w Rzeszowie z 7 marca 2017 r., II SA/Rz 122/17, www.orzeczenia.nsa.gov.pl). W literaturze podkreśla się, że klub działa tylko w strukturze wewnętrznej organu stanowiącego (w przedmiotowej sprawie - rady gminy) i nie może podejmować działań na zewnątrz (M. Augustyńska, "Prawa i obowiązki radnego jednostki samorządu terytorialnego", Warszawa 2014, s. 117).
W konsekwencji należało stwierdzić, że wnoszący skargę Klub [...] w Ł. - Z., nie posiadając zdolności sądowej, nie mógł skutecznie zainicjować postępowania przed sądem administracyjnym.
W tej sytuacji zastosowanie znajduje art. 58 § 1 pkt 5 P.p.s.a., zgodnie z którym sąd odrzuca skargę, jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej, albo skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy, albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie. Na tej podstawie Sąd postanowił, jak w punkcie 1 sentencji. O zwrocie wpisu orzeczono w punkcie 2 na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a.