Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2008r na posiedzeniu niejawnym wniosku J. i S. S. o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata z urzędu w sprawie wymierzenia organowi grzywny p o s t a n a w i a I. oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, II. ustanowić dla skarżących adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K.
W dniu [...] kwietnia 2008r. skarżący S. i J. S. złożyli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie swej skargi w przedmiocie wymierzenia organowi grzywny.
Skarżący domagają się przyznania prawa pomocy z uwagi na niskie dochody, duże koszty utrzymania. Wskazują, iż mają na utrzymaniu dwójkę dzieci. Ponoszą nieobliczalne straty związane z błędnymi decyzjami organów administracyjnych oraz ich bezczynnością. Domagają się prawa pomocy w formie ustanowienia adwokata w celu sporządzenia skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 kwietnia 2008r. zapadłego w sprawie ich skargi na bezczynność Wójta Gminy K. oraz wymierzenia kary grzywny organowi administracji publicznej.
Zdaniem Sądu, wniosek skarżących zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzą gospodarstwo domowe wspólnie z dwójką dzieci, które pozostają na ich utrzymaniu. Źródłem utrzymania rodziny skarżących są wynagrodzenia za pracę obojga małżonków w łącznej kwocie 2100,00 zł.
Z oświadczenia skarżących znajdujących się w aktach sprawy wynika także, iż posiadają oni mieszkanie o pow. 90 m2 oraz nieruchomość rolną o pow. 2 ha. Skarżący wykazują również, iż są właścicielami ciągnika [...]. Nie wskazują natomiast na fakt posiadania cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja przyznania prawa pomocy stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.