Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2008r na posiedzeniu niejawnym wniosku K. S. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na bezczynność Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska p o s t a n a w i a oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W dniu [...] listopada 2008r. skarżąca K. S. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na bezczynność Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
Skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. W uzasadnieniu swego wniosku podaje, iż utrzymuje się z emerytury w wysokości 630,00 zł i nie wystarcza jej nawet na zakup potrzebnych leków.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącej nie zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe z mężem. Źródłem utrzymania rodziny są dochody osiągane z tytułu emerytury wnioskodawczyni w kwocie 690,00 zł, renty jej męża w wysokości 620,00 zł oraz dochodu osiąganego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w formie handlu obwoźnego w wysokości około 300,00 zł. Łącznie zatem dochody rodziny wynoszą 1610,00 zł.
Z oświadczenia skarżącej znajdującego się w aktach sprawy wynika także, iż posiada ona dom o pow. 110 m2 oraz nieruchomość rolną o pow. 0,68 ha, stanowiącą ugór. Wnioskodawczyni wykazuje także, iż posiada samochód osobowy [...] z 1999r., nie wykazuje faktu posiadania innych cennych ruchomości czy też oszczędności .
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.