Dnia 17 stycznia 2013 roku Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi - Wydział II - Leszek Foryś po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2013 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenia A w C. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Stowarzyszenia A w C. na bezczynność Wojewody [...] w przedmiocie uznania za stronę postępowania postanawia odmówić przyznania prawa pomocy. lf
II SAB/Łd 150/12
Uzasadnienie
Stowarzyszenie A w C. zwróciło się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi o zwolnienie od kosztów sądowych, w sprawie ze skargi Stowarzyszenia na bezczynność Wojewody [...] w przedmiocie uznania za stronę postępowania w sprawie dotyczącej stwierdzenia nieodpłatnego nabycia z mocy prawa przez Gminę C. prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa.
Jak wynika ze złożonego na urzędowym formularzu oświadczenia o majątku i dochodach Stowarzyszenie nie posiada środków finansowych ani majątku, nie prowadzi działalności gospodarczej, nie pozyskuje żadnych darowizn. Podstawą egzystencji Stowarzyszenia stanowią skromne składki członkowskie.
Referendarz sądowy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 246 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270), dalej p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej może nastąpić w zakresie całkowitym, gdy jednostka ta wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
W ślad za poglądem wyrażonym w postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 lipca 2008 r, IV SA/Wa 1098/08, wskazać należy w pierwszej kolejności, że każdy kto wszczyna postępowanie sądowe, powinien liczyć się z koniecznością opłacenia kosztów sądowych, a co za tym idzie tak planować swój budżet, aby wygospodarować kwotę konieczną do ich uiszczenia. Dostępność do sądu wymaga zatem z natury rzeczy posiadania środków finansowych, zaś udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
W rozpoznawanej sprawie wniosek o przyznanie prawa pomocy złożony został przez podmiot działający w formie stowarzyszenia.
Podkreślenia zatem wymaga, że - jak to wynika z art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) - majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. Stowarzyszenie, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może zatem przyjmować darowizny, spadki i zapisy, jak również korzystać z ofiarności publicznej, a nadto prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach (art. 34 ustawy).
Stąd też uprawniony jest wniosek, że istnieją instrumenty prawem przewidziane, które umożliwiają zgromadzenie środków finansowych na funkcjonowanie podmiotu, w tym na jego udział w postępowaniach przed sądem. Wypada zauważyć, że skoro samo stowarzyszenie nie wykazuje zamiaru zgromadzenia środków finansowych od swoich członków, a więc osób bezpośrednio zainteresowanych działalnością stowarzyszenia, to brak jest podstaw, aby przerzucać ciężary związane z funkcjonowaniem Stowarzyszenia na Państwo, czyli ogół obywateli. Podzielając pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażony w postanowieniu z dnia 20 grudnia 2006 r., II OZ 1433/06, należy stwierdzić, że powyższe działanie rodzi ten skutek, że faktycznie działalność stowarzyszenia staje się finansowana ze środków publicznych, a to prowadzi do zaprzeczenia zasadzie, że stowarzyszenie prowadzi działalność na bazie własnego majątku. Konstytucja RP przewiduje wprawdzie prawo obywateli do zrzeszania się m.in. w stowarzyszenia, jej przepisy nie gwarantują jednak wszystkim stowarzyszeniom prawa do finansowania ich działalności przez Państwo.