Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Szczecinie Bożena Gonzalez Perea po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2017 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku D. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie z Jego skargi na bezczynność Dyrektora Zespołu Szkół w S. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżącego od kosztów sądowych w ½ części, a w pozostałym zakresie odmówić zwolnienia, II. ustanowić adwokata.
D. P. wezwany do uiszczenia wpisu sądowego od skargi na bezczynność Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej w kwocie [...] zł, złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. W uzasadnieniu wniosku podał, że w 2011 r. został bezprawnie zwolniony z pracy w Publicznym Gimnazjum [...], nadal jest zarejestrowany jest jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku, pozostaje na utrzymaniu żony, która z tytułu wynagrodzenia za pracę otrzymuje [...] zł netto miesięcznie. Oświadczył, że jego jedynym majątkiem jest mieszkanie o pow. 51,77 m2 o wartości ok. [...] zł, nie ma żadnych oszczędności ani przedmiotów wartościowych. Skarżący wyjaśnił, że jego dorosła córka wyjechała do [...], gdzie mieszka i pracuje. Wnioskodawca oświadczył, że jego zobowiązania i wydatki stałe wynoszą: czynsz - [...] zł miesięcznie, energia elektryczna - ok. [...] zł miesięcznie, RTV i Internet - [...] zł miesięcznie, leki - ok. [...] zł miesięcznie, woda - ok. [...] zł miesięcznie.
W wykonaniu wezwania referendarza sądowego do przedłożenia dodatkowych dowodów dotyczących sytuacji majątkowej wnioskodawca przedłożył wyciągi z rachunku bankowego żony za ostatnie trzy miesiące, wyciąg z własnego rachunku bankowego za okres od 30 grudnia 2016 r. do 18 stycznia 2017 r., dowody potwierdzające, że skarżący jest osobą bezrobotną, oraz potwierdzające wysokość wydatków ponoszonych na utrzymanie mieszkania. Ponadto oświadczył, że nie posiada dowodów zakupu leków ponieważ ich nie zbierał, a także, że nie korzysta i nie zamierza korzystać z pomocy opieki społecznej.
Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) zwanej dalej p.p.s.a. przewidują możliwość przyznania stronom postępowania prawa pomocy. Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym oraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a., następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Komentarz B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, wyd. Zakamycze 2005, str. 594). Instytucja przyznania prawa pomocy ma zatem charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Podkreślić zatem należy, że instytucja prawa pomocy stanowi odstępstwo od ogólnej zasady odpłatności postępowania wyrażonej w art. 199 ww. ustawy. Prawo pomocy może być więc przyznane na wniosek osób bardzo ubogich znajdujących się ze względu na różne zdarzenia życiowe w sytuacji, która nie pozwala im na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, lub gdy ich poniesienie byłoby związane z poniesieniem uszczerbku utrzymania koniecznego dla wnioskującego i jego rodziny, tj. uniemożliwiłoby zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.