Dnia 1 października 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie Przewodniczący sędzia WSA Barbara Gebel po rozpoznaniu w dniu 1 października 2012 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi M. H. i R. W. na bezczynność Burmistrza w przedmiocie protestu wyborczego postanawia odrzucić skargę
Pismem z dnia [...] M.H. i R.W. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na bezczynność Burmistrza [...] dotyczącą nie rozpoznaniu "protestu wyborczego" złożonego przez mieszkańców miejscowości [...] w dniu [...]., dotyczącego wyborów sołtysa i rady sołeckiej Sołectwa [...] w dniu [...].
Burmistrz Gminy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej, ewentualnie o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny, zważył co następuje:
Zgodnie z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) - dalej p.p.s.a, kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:
1) decyzje administracyjne;
2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;
3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;
4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;
5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;
6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.
Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach (§ 3).
Takie szczególne przepisy zawierają art. 101 i 101a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.). Zgodnie z art. 101 ust. 1 tej ustawy każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.
Przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich (art. 101a ust. 1).
Przedmiotem skargi wniesionej do sądu jest właśnie nie wykonywanie czynności nakazanych prawem przez Burmistrza, polegających na zbadaniu prawidłowości wyborów sołtysa i rady sołeckiej w dniu [...] w miejscowości [...]. Zgodnie z art. 35 ust. 3 pkt 2 i 5 ustawy o samorządzie gminnym, statut jednostki pomocniczej określa w szczególności zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej oraz zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej. Określenie m. in. tych elementów w statucie jednostki pomocniczej ma charakter obligatoryjny, a ich brak stanowi o istotnym naruszeniu prawa materialnego. Kontrola polega na badaniu prawidłowości działania jednostki (weryfikacji stanu rzeczywistego z postulowanym), a nadzór to ingerowanie w działalność jednostki pomocniczej. Nadzór opiera się o kryterium legalności, natomiast kontrola może być sprawowana pod względem gospodarności, rzetelności, efektywności, co pozwala na gromadzenie informacji w szerszym aspekcie. Do środków nadzorczych jakimi dysponują gminy w stosunku do nadzorowanych jednostek pomocniczych należą środki informacyjno-doradcze, korygujące i personalne. Podział kompetencji kontrolno-nadzorczych powinien być dokonany z uwzględnieniem podziału środków nadzoru oraz form aktów nadzorczych organów gminy. Określenie tych kompetencji ma wpływ na zaskarżalność aktów nadzorowanych.