Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Mariola Jaroszewska po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2016 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym wniosku adwokat A. K. - K. o zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu w sprawie z wniosku B. K. o przyznanie prawa pomocy przed wszczęciem postępowania sądowoadministracyjnego postanawia zmienić postanowienie Referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 19 stycznia 2016 r., sygn. akt II SO/Gd 16/15 i przyznać adwokat A. K. - K. koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości 295,20 złotych (słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy), obejmujące podatek od towarów i usług.
Wnioskodawczyni B. K. wystąpiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w związku z zamiarem zaskarżenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdyńsku bezczynności Wójta Gminy w przedmiocie nieodpłatnego przekazania działki. Sprawę wniosku zarejestrowano pod sygn. akt II SO/Gd 16/15.
Postanowieniem z dnia 9 listopada 2015 r. Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku przyznał wnioskodawczyni prawo pomocy poprzez ustanowienie adwokata, a odmówił zwolnienia od kosztów sądowych. Po rozpoznaniu sprzeciwu wnioskodawczyni Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 10 grudnia 2015 r. utrzymał postanowienie referendarza w mocy.
Okręgowa Rada Adwokacka wyznaczyła dla wnioskodawczyni adwokata z urzędu w osobie adwokat A. K.- K.
Wnioskiem z dnia 11 stycznia 2016 r. adwokat A. K. - K. wniosła o zasądzenie kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu. We wniosku wyjaśniła, że po analizie sprawy, w tym po zapoznaniu się z jej aktami w sekretariacie sądu oraz analizie dokumentacji dostarczonej przez wnioskodawczynię doszła do wniosku, że skarga na bezczynność organu nie jest właściwym środkiem załatwienia tej sprawy. Swoje stanowisko przekazała B. K., która zadecydowała o niewnoszeniu skargi. Do pisma dołączono pisemne oświadczenie B. K. Pełnomocnik z urzędu oświadczyła, że koszty udzielonej pomocy prawnej nie zostały pokryte w całości ani w części.
Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2016 r. Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku odmówił adwokat A. K. - K. przyznania kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Referendarz przywołał treść art. 250 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., zgodnie z którym wyznaczony radca prawny otrzymuje wynagrodzenie odpowiednio według zasad określonych w przepisach o opłatach za czynności adwokatów w zakresie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków. Zasady te zostały doprecyzowane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801) określającym czynności, stawki minimalne i szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (§ 1 rozp.).
Referendarz wyjaśnił, że wynagrodzenie ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji sądu należy się adwokatowi ustanowionemu dla strony z urzędu za czynności podjęte w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, na co wskazuje przepis § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia. W tym przypadku skoro skarga nie została złożona nie może być mowy o jakichkolwiek czynnościach, które adwokat podejmowałaby przed sądem administracyjnym.
Brak też podstaw normatywnych do przyjęcia, że za stwierdzony przez adwokata brak podstaw do złożenia skargi należy się wynagrodzenie od Skarbu Państwa jak za opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Według stanowiska referendarza wyznaczony pełnomocnik powinien podjąć swoją aktywność w chwili zawiadomienia, że przed sądem zawisła sprawa ze skargi, w której został wyznaczony pełnomocnikiem. Twierdzi referendarz, że wniesienie skargi na działalność administracji publicznej do wojewódzkiego sądu administracyjnego nie zostało obwarowane przez prawodawcę przymusem adwokacko-radcowskim i strona posiada zdolność postulacyjną, gdy chodzi o zakomunikowanie organowi procesowemu chęci wywołania określonego skutku procesowego. Zatem od wniesienia skargi rozpoczyna się umocowanie adwokata działającego z urzędu do reprezentacji strony. Trudno wywodzić, by strona korzystała z pomocy prawnej, gdy ustanowiony dla niej z urzędu pełnomocnik odwodzi ją od zamiaru wniesienia skargi (nawet gdy zasadnie nie widzi podstaw do jej wniesienia). Według referendarza podstawą żądania wynagrodzenia jest podjęcie czynności procesowych zmierzających do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia przez sąd administracyjny pierwszej instancji sprawy strony korzystającej z pomocy prawnej z urzędu. Natomiast nie zalicza się do takich czynności zapoznanie się przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego z treścią akt sprawy z wniosku o przyznania prawa pomocy ani rozmów, które nie doprowadziły do wyjaśnienia ani rozstrzygnięcia sprawy. Uznając, że na obecnym etapie postępowania brak jest podstaw faktycznych i prawnych do żądania przez adwokata zasądzenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, referendarz sądowy orzekł na podstawie art. 258 § 1 i art. 258 § 1 i § 2 pkt 8 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi o odmowie przyznania adwokatowi pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu.