Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Agnieszka Dusza-Kasprzyk po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. W. o przyznanie prawa pomocy w sprawie z jej skargi na bezczynność Wójta Gminy w przedmiocie wykonania urządzeń zapobiegających szkodom postanawia: przyznać M. W. prawo pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie rady prawnego.
W dniu 6 lutego 2013 r. M. W. złożyła skargę na bezczynność Wójta Gminy w sprawie dotyczącej wydania decyzji nakazującej wykonanie na działkach [...] urządzeń zapobiegających szkodom polegającym na zmianie stanu wody na gruncie mającej wpływ na grunty sąsiednie. Skarżąca wskazała, że 16 lipca 2012 r. Wójt wznowił postępowania w trybie art. 29 Prawa wodnego w stosunku do właścicieli powyżej wymienionych działek, jednak sprawa nie została załatwiona.
Skarżąca wniosła o przyznanie prawa pomocy przed wpłynięciem akt z opisanej powyżej skargi do WSA w Gdańsku celem skrócenia czasu oczekiwania na rozpoznanie sprawy. Wniosła o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego w osobie A. Z.
Wskazała, że posiada mieszkanie o pow. 30,7 m2 oraz grunty rolne o pow. 7,51 ha. Wnioskodawczyni wskazała, że nie opłaca na bieżąco rachunków, nie uiszcza płatności za podatek rolny na rzecz gminy U. i toczy się wobec niej z tego tytułu postępowanie egzekucyjne. Rachunki bankowe pozostają na saldzie ujemnym.
Referendarz w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gdańsku zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270) - zwanej dalej ustawą, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Zgodnie z brzmieniem art. 245 § 2 ustawy, prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, a w myśl art. 246 § 1 pkt 1 ustawy przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Stosownie zaś do treści art. 245 § 3 ustawy prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego i zgodnie z treścią art. 246 § 1 pkt 2 ustawy może być przyznane, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W niniejszej sprawie rozpoznaniu podlega wniosek o przyznanie prawa pomocy wniesiony przed wszczęciem postępowania w sprawie bezczynności Wójta Gminy w sprawie dotyczącej wznowienia postępowania w sprawie [...] dotyczącej decyzji nakazującej przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegającym szkodom, polegającym na zmianie stanu wody na gruncie.
Rozważając sprawę wyjaśnia się, że celem ustanowienia prawa pomocy jest zapewnienie osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, faktycznej realizacji konstytucyjnego prawa do sądu wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Jest to instytucja prawna o charakterze wyjątkowym, gdyż zasadą jest obowiązek ponoszenia przez strony kosztów postępowania zawiązanych z ich udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 199 ustawy). Tym samym przyznanie prawa pomocy w odniesieniu do osób fizycznych może mieć zastosowanie tylko wobec osób znajdujących się w bardzo trudnej sytuacji materialnej, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia, bądź posiadają środki ograniczone do możliwości zaspokajania tylko podstawowych potrzeb życiowych. W konsekwencji na stronie skarżącej spoczywa obowiązek wykazania własnej sytuacji materialnej na tyle trudnej, by uzasadniała wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych powyżej przepisach.