Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2008r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. J. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie wniosku o wymierzenie grzywny Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu p o s t a n a w i a zwolnić skarżącego od wpisu sądowego należnego od złożonego wniosku, w pozostałym zakresie oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W dniu [...] lutego 2008r. J. J. złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie wniosku o wymierzenie grzywny Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu.
Skarżący domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na niski dochód rodziny, duże koszty utrzymania. Podnosi, iż utrzymuje się jedynie z dochodu z posiadanego gospodarstwa rolnego, jest osobą samotną.
Zdaniem Sądu, wniosek skarżącego zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie. Skarżący wskazuje, iż podstawą jego utrzymania jest dochód osiągany z tytułu posiadanego gospodarstwa rolnego o pow. 6,20 ha V i VI klasy nieużytków wg. Przeliczenia - 1,41 ha oraz 0,13 ha lasu. Swój dochód wnioskodawca szacuje na kwotę około 350,00 zł miesięcznie.
Jednocześnie, z oświadczenia skarżącego, zawartego w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż wnioskodawca posiada stary dom o pow. 49 m2 oraz gospodarstwo o pow. 6,20 ha - przeliczeniowo - 1.4 ha i 0,13 ha lasu. Nie wykazuje cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowane zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu, skarżący wykazał, iż w obecnej sytuacji majątkowej, biorąc pod uwagę wysokość comiesięcznego dochodu w kwocie około 350,00 zł , brak innych stałych źródeł dochodu z tytułu wynagrodzenia za pracę czy renty bądź emerytury, brak oszczędności, wykazywane koszty utrzymania, a także wysokość samego wpisu nie jest w stanie, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie ponieść pełnych kosztów wpisu sądowego w niniejszej sprawie. W związku z powyższym, zwolnienie strony od konieczności uiszczenia wpisu sądowego Sąd uznał za uzasadnione. Tym bardziej, iż zgodnie z treścią art. 246 par. 1 pkt 2 cyt. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - regulacja w nim zawarta stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w treści art. 199, na mocy której strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przytoczone we wniosku zaś okoliczności winny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie o jakim mowa w powołanym przepisie. Przez uszczerbek zaś utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych.
Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie okoliczności takie zostały wykazane w stopniu uzasadniającym zwolnienie strony od konieczności uiszczenia wpisu sądowego. Jednocześnie jednak należy wskazać, iż każdy obywatel zamierzający wytoczyć sprawę sądową musi się liczyć z koniecznością poniesienia kosztów sądowych. Nie można pominąć także i tego, że wyłożenie kosztów przez stronę skarżącą jest tylko czasowe, bowiem w przypadku uwzględnienia jej skargi, zgodnie z art. 200 ustawy z dnia 30.08.2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - będzie jej przysługiwało prawo domagania się zwrotu kosztów postępowania.
Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł, jak w sentencji na podstawie art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245 oraz art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ).