Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H. Z. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 1380/21 o odrzuceniu skargi H. Z. na uchwałę Zarządu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy z dnia 30 grudnia 2020 r., nr [...] w przedmiocie udzielenia pomocy mieszkaniowej w formie wynajęcia na czas nieoznaczony zajmowanego lokalu postanawia: oddalić skargę kasacyjną. 1
Postanowieniem z 14 maja 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę H. Z. na uchwałę Zarządu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy z 30 grudnia 2020 r., nr [...], w przedmiocie udzielenia pomocy mieszkaniowej w formie wynajęcia na czas nieoznaczony zajmowanego lokalu. W uzasadnieniu wskazał, że H. Z. wystąpiła do Zarządu Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy z wnioskiem o uregulowanie tytułu prawnego do lokalu [...] przy ul. [...] w Warszawie, po śmierci najemcy I. S. - babci wnioskodawczyni.
Uchwałą z 30 grudnia 2020 r. Zarząd Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy, na podstawie m.in. § 18 ust. 2 pkt 1 i § 32 ust. 1 pkt 5 i ust. 8 uchwały Rady m.st. Warszawy z dnia 5 grudnia 2009 r., nr XXIII/669/2019, w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy (Dz. Urz. Woj. Maz. z 2019 r., poz. 14836 ze zm., zwanej dalej: "uchwałą z 5 grudnia 2009 r."), odmówił skarżącej zakwalifikowania do udzielenia pomocy mieszkaniowej w formie wynajęcia na czas nieoznaczony zajmowanego ww. lokalu po śmierci najemcy.
Pismem z 17 marca 2021 r. skarżąca wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na ww. uchwałę Zarządu Dzielnicy, wnosząc o stwierdzenie jej nieważności w całości. Zdaniem skarżącej wydanie zaskarżonej uchwały nastąpiło przy naruszeniu przepisów prawa materialnego, tj. § 32 ust. 1 pkt 5 i § 18 ust. 3, 4 i 7 w zw. z § 5 ust. 1 pkt 1 uchwały z 5 grudnia 2009 r. oraz przy pominięciu zasad uwzględniania słusznego interesu obywateli, prowadzenia postępowania w sposób pogłębiający zaufanie obywateli do organów państwa oraz zapewnienie stronie czynnego udziału w każdym stadium postępowania, na skutek czego akt ten nie może zostać uznany za odpowiadający prawu.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o odrzucenie skargi, ewentualnie o jej oddalenie. Wskazał, że do najmu lokalu dochodzi w wyniku zawarcia umowy, czyli czynności cywilnoprawnej. W tej sytuacji sprawy tej nie można traktować jako sprawy z zakresu administracji publicznej, czy też rozpoznawanej w trybie przepisów postępowania administracyjnego.
Odrzucając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że podstawą działań organu był przepis § 18 ust. 2 pkt 1 uchwały z 5 grudnia 2009 r., który stanowi, że pomocy mieszkaniowej można udzielić osobie, która za pisemną zgodą Miasta lub na podstawie odrębnych przepisów była uprawniona do zamieszkiwania i nieprzerwanie zamieszkuje w tym lokalu, jeżeli najemca lub były najemca zmarł, a osoba, która pozostała w lokalu, nie wstąpiła w najem na podstawie art. 691 Kodeksu cywilnego.
Zdaniem Sądu pierwszej instancji powyższe uregulowanie nie odnosi się do zakwalifikowania bądź odmowy zakwalifikowania do zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego. Dopuszcza jedynie możliwość uregulowania statusu prawnego osoby, która faktycznie korzystała z danego lokalu mieszkalnego do czasu jego opuszczenia albo chwili śmierci najemcy poprzez ewentualne zawarcie z tą osobą umowy najmu. Zdaniem tego Sądu w konstrukcji tej nie ma jakichkolwiek elementów sprawy administracyjnej. Relacja pomiędzy dysponentem lokalu, a osobą, która występuje o zawarcie umowy najmu tego lokalu po jego opuszczeniu albo po śmierci jego dotychczasowego najemcy, ma cechy cywilnoprawnego stosunku oferty, której przyjęcie przez dysponenta lokalu prowadzi bezpośrednio do zawarcia umowy najmu. To, że uchwała wymienia warunki, które muszą spełnić osoby, z którymi może być zawarta umowa najmu lokalu, nie może być rozumiane jako określenie przesłanek, z zaistnieniem których powstaje po stronie tych osób, prawo podmiotowe, dające podstawę do domagania się, od dysponenta będącego organem władzy publicznej, zawarcia umowy najmu tego lokalu, zaś po stronie organu obowiązek zawarcia umowy (postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z: 31 stycznia 2013 r., sygn. akt I OSK 2499/12, 11 lipca 2013 r., sygn. akt I OSK 1381/13 oraz 25 lipca 2013 r., sygn. akt I OSK 772/13 - dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych: orzeczenia.nsa.gov.pl). Określenie w § 31 ust. 1 uchwały kręgu osób, z którymi może być zawarta umowa najmu po opuszczeniu lokalu albo po śmierci jego dotychczasowego najemcy jest związane z odrębnym trybem najmu takich lokali w stosunku do ogólnych zasad (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2015 r., sygn. akt I OSK 630/15).