Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy wniosku A.J. K. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na uchwałę Rady Miasta z dnia 5 grudnia 2002 r. Nr [...] w przedmiocie wstrzymania likwidacji i połączenia zakładów budżetowych postanawia: odmówić wnioskodawcy przyznania prawa pomocy poprzez częściowe zwolnienie od kosztów sądowych.
A. J. K. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku uchwałę Rady Miasta [...] z dnia 5 grudnia 2002 r. Nr [...] w sprawie wstrzymania likwidacji oraz połączenia kilku zakładów budżetowych.
Wnioskiem złożonym na urzędowym formularzu PPF skarżący A. J. K. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w przedmiotowej sprawie w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych ponad kwotę 100 zł.
Uzasadniając wniosek wskazał, że z uwagi na swój stan majątkowy i wysokość dochodów nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych. Ponadto jego skarga została wniesiona w interesie publicznym w trosce o legalność aktów prawa miejscowego stanowionych przez organy samorządu terytorialnego. Z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej nie ma tym samym podstaw aby obciążać skarżącego kwotą 300 zł, stanowiącą wpis od wniesionej skargi.
Postanowieniem z dnia 15 maja 2014 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy poprzez częściowe zwolnienie od kosztów sądowych.
W ustawowym terminie wnioskodawca wniósł sprzeciw do powyższego postanowienia. Skarżący wskazał, że zgodnie z art. 239 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012, poz. 270 ze zm.) nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych: prokurator, Rzecznik Prawa Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. W jego ocenie przepis ten jest sprzeczny z wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP zasadą równości wobec prawa. Z uwagi na art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji RP, nie ma podstaw, aby dyskryminować go w odniesieniu do wymienionych podmiotów zwolnionych z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, tym bardziej, że występuje on w interesie publicznym. Orzeczenie referendarza o odmowie prawa pomocy naruszyło konstytucyjne prawo do równego traktowania przez władzę publiczną.
Dalej podkreślił, że skarga została złożona alternatywnie, do społecznego obowiązku zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu w oparciu o art. 304 Kodeksu postępowania karnego, za które przecież nie pobiera się opłaty.
Działanie obywatela w interesie publicznym przed jakimkolwiek organem publicznym nie powinno być obciążone opłatą, będącą w zasadzie dodatkowym niezasadnym podatkiem. Ponadto wprowadzanie opłat ogranicza dostęp do sądu w oparciu o art. 45 Konstytucji RP i uniemożliwia realne wpływanie na władzę publiczną przez obywateli. Nie może być tak, że władza, nie ponosząc opłat, ma większe prawa od zwykłego obywatela, który występuje w interesie publicznym.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
Z uwagi na fakt, że wniesiony sprzeciw nie podlegał odrzuceniu, zgodnie z dyspozycją art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012, poz. 270 ze zm.) - dalej: "p.p.s.a.", postanowienie, od którego wniesiono sprzeciw utraciło moc, a sprawa podlegała rozpatrzeniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym.
Instytucja prawa pomocy uregulowana została w art. 243 - 263 p.p.s.a. Stanowi ona jedną z gwarancji realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu umożliwiając dostęp do sądu osobom, które obiektywnie nie mają wystarczających środków finansowych na poniesienie kosztów prowadzonego postępowania sądowoadministracyjnego (zob. H. Knysiak-Molczyk [w:] T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, s. 1077).