Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Diana Trzcińska po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku T. K. o przyznanie prawa pomocy w sprawie z jego skargi na decyzję [...] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w G. z dnia 3 sierpnia 2010 r., Nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej postanawia odmówić przyznania T. K. prawa pomocy w zakresie częściowym przez ustanowienie radcy prawnego.
T. K. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym ustanowienie radcy prawnego. Ze złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wnioskodawcy wynika, że prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe z żoną, nie ma nikogo na utrzymaniu. Źródłem utrzymania małżonków są: emerytura wnioskodawcy w wysokości 2 300 zł miesięcznie netto oraz wynagrodzenie za pracę żony wnioskodawcy w kwocie 1 200 zł miesięcznie brutto. Z wniosku wynika nadto, że wnioskodawca jest osobą schorowaną, podobnie jak i jego żona. Małżonkowie duże kwoty pieniężne wydaja na leki i leczenie. Wnioskodawca wraz z żoną mieszka w mieszkaniu o powierzchni 56 m2, stanowiącym ich własność. Z treści formularza PPF wynika nadto, że wnioskodawca posiada oszczędności w kwocie 5 000 zł.
W myśl art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Stosownie do treści art. 245 § 3 ustawy, prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Przyznanie zaś prawa pomocy w zakresie częściowym osobie fizycznej następuje, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 cytowanej ustawy).
Wskazane przepisy stanowią odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zatem, rzeczą wnioskodawcy, jako zainteresowanego, jest wykazanie, że jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych przepisach. Tym samym, to na nim spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy, zaś rozstrzygnięcie referendarza w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę wykazane. Wskazać też w tym miejscu należy, iż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, faktycznej realizacji konstytucyjnego prawa do sądu wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Jako instytucja o charakterze wyjątkowym, może ona mieć zastosowanie tylko wobec osób, które znajdują się w bardzo trudnej sytuacji materialnej, w szczególności - osób rzeczywiście ubogich, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia, bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko podstawowe potrzeby życiowe. W przypadku ubogiego społeczeństwa, jakim jest społeczeństwo naszego kraju, prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez źródeł stałego dochodu i bez majątku. Nie można bowiem, stosując prawo pomocy, chronić czy też wzbogacać majątku osób prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak środków finansowych ten dostęp uniemożliwia.