Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Krzysztof Przasnyski po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku D. G. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na postanowienie Komendanta Wojewódzkiego Policji w [...] z dnia 26 stycznia 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania w sprawie skierowania na badania psychologiczne postanawia odmówić wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.
Wnioskiem z dnia 14 kwietnia 2010 r. złożonym na urzędowym formularzu PPF, D. G. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
Zgodnie z oświadczeniem o stanie rodzinnym, majątku i dochodach złożonym przez wnioskodawcę, prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe z żoną oraz dwoma synami, nie posiada nieruchomości ani przedmiotów o wartości powyżej 3 000 euro, dysponuje oszczędnościami w wysokości około 82 000 zł, uzyskuje dochód ze stosunku pracy w wysokości 4 500 zł brutto miesięcznie. Jego małżonka uzyskuje dochód z tego samego źródła, przy czym we wniosku nie wskazano jego wysokości.
W myśl art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej P.p.s.a. - przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Zgodnie z brzmieniem art. 245 § 3 P.p.s.a. prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Wskazane przepisy stanowią odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 P.p.s.a. Zatem rzeczą wnioskodawcy jako zainteresowanego jest wykazanie, iż jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych przepisach. Tym samym to na nim spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy, zaś rozstrzygnięcie w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym prezentowane jest stanowisko, że instytucja prawa pomocy ma charakter wyjątkowy, co oznacza, iż może być stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną, do których zalicza się bezrobotnych bez prawa do zasiłku lub osoby, które pozbawione są środków do życia bądź których środki są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko potrzeby egzystencjalnie niezbędne (por. postanowienie NSA z dnia 19 października 2005 r., I GZ 107/05). Przepis art. 246 § 1 P.p.s.a. co do zasady nie ma więc zastosowania do osób osiągających dochody z własnej pracy i posiadających jakikolwiek majątek, nawet jeśli koszty sądowe stanowią poważną kwotę w miesięcznym budżecie rodziny (por. postanowienie NSA z dnia 18 stycznia 2005 r., sygn. akt OZ 1099/04). Strona będąca osobą fizyczną powinna partycypować w kosztach postępowania, jeżeli ma jakiekolwiek środki majątkowe, w szczególności posiada stały miesięczny dochód przewyższający ustalone minimalne wynagrodzenie za pracę (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 grudnia 2004 r., OZ 862/04). Sąd w przytoczonym postanowieniu dodał, że osoba ubiegająca się o prawo pomocy powinna w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby oszczędności poczynione w ten sposób okazały się niewystarczające, może zwrócić się o pomoc państwa. W postanowieniach z dnia 6 października 2004 r. (GZ 61/04, GZ 64/04) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. W postanowieniu z dnia 10 stycznia 2005 r. (FZ 478/04) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że opłaty sądowe, do których także zalicza się wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej. Dlatego też mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia skarżącego z obowiązku ich ponoszenia.
Ze złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdziwych danych lub zatajanie prawdy oświadczenia wynika, że wnioskodawca i jego małżonka uzyskują dochód ze stosunku pracy w wysokości co najmniej 4 500 zł brutto miesięcznie, a nadto posiadają oszczędności w kwocie około 82 000 zł, tj. wielokrotnie przewyższającej wysokość kosztów sądowych w niniejszej sprawie, w tym wpisu od skargi w wysokości 100 zł. Tym samym nie można przyjąć, że wnioskodawca nie posiada środków finansowych na poniesienie tych kosztów w pełnej wysokości. Wskazać w tym miejscu należy, iż koszty postępowania winny być ponoszone na równi z innymi niezbędnymi wydatkami.
Mając na uwadze ustalone okoliczności faktyczne, stwierdzono, że wnioskodawca nie wykazał, iż spełnia ustawowe przesłanki przyznania prawa pomocy.
W konsekwencji na podstawie przepisu art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji postanowienia.