Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 5 września 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku adwokata M. N. o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie z urzędu w związku z odmową sporządzenia skargi o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2007 r. sygn. akt. I OSK 915/06 w sprawie ze skargi J. K. na decyzję Wojewody z dnia [...] nr [...] w przedmiocie świadczenia przedemerytalnego postanawia: I. przyznać z sum budżetowych pozostających do dyspozycji Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie adwokatowi M. N. wykonującemu zawód w Kancelarii Adwokackiej przy ul. [...] w K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu, II. podwyższyć przyznaną w punkcie pierwszym postanowienia opłatę o obowiązującą stawkę 22% podatku od towarów i usług do wysokości 146,40 zł (sto czterdzieści sześć złotych 40/100) brutto.
Ustanowiony dla skarżącego przez Wojewódzkiego Sąd Administracyjny w Krakowie (k. 80 i n.) adwokat z urzędu, wyznaczony przez organ samorządu zawodowego w osobie adwokata M. N. (zarządzenie Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej z [...]), w skierowanym do tutejszego sądu piśmie zatytułowanym "ODMOWA SPORZĄDZENIA SKARGI O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA" oświadczył, że nie znajduje podstaw do przygotowania i popierania skargi o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z uwagi na brak ustawowych przesłanek wznowienia. Równocześnie wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały uiszczone w całości ani w części.
Uzasadniając swoje stanowisko i wniosek adwokat argumentuje, że będąc wyznaczonym z urzędu pełnomocnikiem winien działać w celu udzielenia stronie niezbędnej pomocy w zakresie ochrony jej praw. Jako adwokat nie jest jednak wyłącznie ślepym wykonawcą udzielonych mu przez stronę zleceń lecz jej doradcą prawnym. W trosce o dobro klienta musi mieć możność samodzielnego uznania zasadności tego, czy istnieją przesłanki do złożenia środka zaskarżenia. W przeciwnym bowiem wypadku narażałby klienta na ryzyko przegranej i poniesienia z tego tytułu negatywnych konsekwencji.
Mając na uwadze powyższe zaważyć należało, co następuje:
Stosownie do treści art. 250 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 02/153/1270 ze zm.) wyznaczony adwokat otrzymuje wynagrodzenie odpowiednio według zasad określonych w przepisach o opłatach za czynności adwokatów w zakresie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków.
Zasady te precyzuje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 02/163/1348 ze zm.) określając czynności, stawki minimalne i szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielnej przez adwokata ustanowionego z urzędu (§1 rozp.)
Okoliczność, że przepisy powołanego rozporządzenia milczą gdy chodzi wynagrodzenie adwokata za czynności w sprawie o wznowienie postępowania przed sądami administracyjnymi i nie regulują stawek wynagrodzenia za oświadczoną odmowę sporządzenia skargi o wznowienie postępowania sądowoadministrcyjnego zdaniem orzekającego nie uzasadnia oddalenia wniosku adwokata ex machina. Należy bowiem opowiedzieć się za poglądem, że rozporządzenie nie formułuje listy numerus clausus czynności adwokata a jego przepisy powinny być interpretowane w sposób możliwie najpełniej zapewniający realizację zasad wyrażonych w ustawach na podstawie i w celu wykonania których zostały ustanowione. Stąd - co do zasady - brak jest wystarczających racji aby odmawiać adwokatowi wynagrodzenia o ile tylko ten udzielił stronie dla której został ustanowiony z urzędu pomocy prawnej, która w myśl art. 4 ustawy Prawo o adwokaturze nie wyczerpuje się w spełnionym zastępstwie procesowym ale również (a może przede wszystkim?) polega na udzielaniu porad prawnych i sporządzaniu opinii prawnych. Wskazując na to jednocześnie wyjaśnić trzeba, że wynagrodzenie ze środków budżetowych Skarbu Państwa pozostających do dyspozycji sądu należy się adwokatowi ustanowionemu z urzędu nie za samą odmowę sporządzenia skargi o wznowienie postępowania (oświadczenie - przyp. RWSA) lecz wyrażenie przezeń opinii sporządzonej przy zachowaniu standardów fachowości gdzie przedstawia i wyjaśnia swoje racje oraz powody dla których nie chce, bo nie widzi szans na wdrożenie postępowania wznowieniowego. Ponieważ pełnomocnik ustanowiony w ramach przyznanego stronie prawa pomocy otrzymuje wynagrodzenie w związku z faktycznym udzieleniem stronie pomocy prawnej powinien wykazać, że stosowna opinia została sporządzona i przekazana stronie. Podobnie jednak jak ma to miejsce przy opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej należy się też opowiedzieć za dopuszczeniem możliwości by przy ustalaniu czy taka pomoc prawna została stronie udzielona sąd (i referendarz) mógł poprzestać na oświadczeniu pełnomocnika o udzieleniu pomocy prawnej stronie, zwłaszcza w tych sytuacjach gdy odpis opinii przedkłada sądowi a równocześnie z akt sprawy nie wynika by strona kwestionowała fakt udzielenia jej pomocy prawnej w tej formie (por. uzasadnienie postanowienia NSA z 22 grudnia 2004 r OZ 720/04 ONSAiWSA 05/5/93).