Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Barbara Pasternak po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku G. P. o ustanowienie adwokata po wniesieniu sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 marca 2014 r. w dniu 28 kwietnia 2014 r. w sprawie ze skargi G. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego postanawia oddalić wniosek
W skardze na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 grudnia 2013 r. nr [...] G. P. zawarł wniosek o przyznanie prawa pomocy przez ustanowienie adwokata. Następnie w nadesłanym urzędowym formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący podał, że jest właścicielem jednego piętra o powierzchni ok. 100 m2 w starej kamienicy w L, a czynsz za wynajem lokali mieszkalnych w tej kamienicy zajął komornik na poczet zadłużenia z tytułu zaległości alimentacyjnych wynoszących ok. 140.000 zł. Według oświadczenia skarżącego, nie posiada on innych nieruchomości, oszczędności, ani przedmiotów wartościowych. Ponadto skarżący podał, że jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, ustalony stopień niepełnosprawności został mu przyznany na stałe, a z uwagi na stan zdrowia pozostaje w stałym leczeniu (wydatki na leki wynoszą ok. 100 zł). Dochód skarżącego stanowi zasiłek stały w kwocie 529 zł. Skarżący oświadczył też, że mieszka w hotelu robotniczym, gdzie prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, a miesięczna opłata za mieszkanie wynosi 620 zł.
Postanowieniem z dnia 7 marca 2014 r. referendarz sądowy WSA w Krakowie oddalił wniosek skarżącego o ustanowienie adwokata.
Od powyższego postanowienia skarżący wniósł sprzeciw, w którym nie zgodził się ze stanowiskiem referendarza odmawiającym przyznania adwokata z urzędu w sprawach, w których zaskarżone decyzje organów administracyjnych są niezgodne z prawem, a niektóre decyzje - w ocenie skarżącego - zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa. Skarżący nie zgodził się również z twierdzeniem referendarza, że nie podjął negocjacji w sprawie zawarcia kontraktu socjalnego, gdyż - jak twierdzi - zawsze stawiał się na wezwania do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, a przypadku, gdy nie mógł tego uczynić - usprawiedliwiał swoją nieobecność. Skarżący zarzucił, że organy pomocy społecznej wydały 143 decyzje niezgodne z prawem, część z nich została zaskarżona do WSA w Krakowie i brak profesjonalnego pełnomocnika może spowodować wydanie niekorzystnych dla niego wyroków, a nadto nie będzie mógł wnieść skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej ppsa, stanowi, że prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Zgodnie z przepisem § 3, prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Zgodnie z artykułem 246 § 1 pkt 2 ppsa przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Zaznaczyć trzeba, że prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. W orzecznictwie sądowym powszechnie prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób pozostających w faktycznym ubóstwie. Dlatego strona dochodząca swoich praw na drodze sądowej ma prawo do ubiegania się o przyznanie jej prawa pomocy, jednakże dla skuteczności złożonego wniosku zobowiązana jest spełnić przesłanki określone przepisami prawa, które regulują instytucję prawa pomocy. Z art. 246 ppsa wynika, że to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Zatem to skarżący, ubiegając się o udzielenie prawa pomocy, winien był przekonać Sąd, że jego sytuacja materialna nie pozwala na poniesienie tych kosztów we własnym zakresie bez uszczerbku w utrzymaniu siebie i rodziny.