Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosków W. O. i M. O. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia na zakup energii elektrycznej postanawia: I. umorzyć postępowanie w części obejmującej żądanie zwolnienia od kosztów sądowych, II. przyznać skarżącym prawo pomocy w zakresie częściowym i ustanowić dla nich adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w Krakowie.
Skarżący w złożonych na urzędowych formularzach "PPF" wnioskach domagali się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.
Oświadczyli, że nie zatrudniają i nie pozostają w innym stosunku prawnym z jakimkolwiek kwalifikowanym pełnomocnikiem.
Wyjaśnili, że pozostają ze sobą oraz dwoma synami K. i M. we wspólnym gospodarstwie domowym.
Przedstawiając swoją sytuację materialną podali, że oprócz mieszkania kwaterunkowego nie mają żadnego majątku nieruchomego ani zasobów pieniężnych czy przedmiotów wartościowych.
Wysokość stałych miesięcznych dochodów swego gospodarstwa domowego oszacowali na około 850 zł wskazując równocześnie, że korzystają też z zasiłków celowych przyznawanych przez MOPS. Dołączyli kopie odcinka renty skarżącego z ubiegłego miesiąca.
Mając na uwadze powyższe zważyć należało co następuje:
Zacząć wypada od tego, że skoro niniejsza sprawa ma za swój przedmiot "odmowę przyznania świadczenia na zakup energii elektrycznej" oznacza to, że przynależy ona do spraw z zakresu pomocy i opieki społecznej. Tym samym skarżący są z mocy prawa zwolnieni z obowiązku uiszczania tak opłat sądowych jak i ponoszenia wydatków (art. 239 pkt. 1 lit. a ppsa w związku z art. 241 ppsa). Jeśli więc skarżący korzystają ze zwolnienia przedmiotowego to w takiej sytuacji procesowej działaniem oczywiście bezcelowym było składanie przez nich wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych (art. 244 §1 ppsa). O bezprzedmiotowości takich żądań przesądza, bowiem aktualizowana determinantami prawnymi realna możliwość uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych w tym trybie. Innymi słowy skoro skarżący mają już z mocy prawa to, czego chce, to równocześnie nie mogą domagać się tego samego na wniosek.
Z tych względów należało postanowić jak w punkcie pierwszym sentencji działając na zasadzie art. 161 § 1 pkt. 3 ppsa w związku z art. 258 § 1 i § 2 pkt. 7 ppsa.
Równocześnie godzi się zauważyć, że bezprzedmiotowość wniosku o zwolnienie od kosztów pozostaje bez wpływu na drugie z żądań skarżących a mianowicie o ustanowienia adwokata. Zgodnie bowiem z aktualnymi poglądami doktryny sąd nie jest związany żądaniem strony zawartym we wniosku o przyznanie pomocy byleby tylko nie wyszedł ponad żądanie strony (por. komentarz J.P Tarno do art. 246 w : Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2004). Logiczną konsekwencją przedstawionego stanu rzecz jest więc, że w sytuacji gdy strona domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, sąd może przyznać jej to prawo w zakresie częściowym obejmującym tylko ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika (art. 245 §3 in fine ppsa). Oczywiście pod warunkiem, uprzedniego złożenia oświadczenia, którym strona wykaże, że nie jest wstanie ponieść opłat za jego czynności w postępowaniu przed sądami administracyjnymi bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 §1 pkt. 2 ppsa). Zwrócenia uwagi przy tym wymaga, że odmiennie aniżeli ma to miejsce w procesie cywilnym w przypadku osób fizycznych sądom administracyjnym odjęta została możliwość dokonania wyboru z uwagi na celowość takiego rozstrzygnięcia (por. art. 117 kpc). Przesłanką konieczną a zarazem wystarczającą jest tylko ustalenie, czy stronę stać czy też nie stać na poniesienie kosztów takiego pełnomocnika.
Odnosząc te uwagi do realiów niniejszej sprawy należy stwierdzić, że skarżący złożyli oświadczenie o jakim mowa w art. 252 ppsa wskazując na swój stan rodzinny, posiadany majątek, aktualną wysokość i źródło dochodów. Oświadczenia te są wystarczające dla oceny aktualnych możliwości płatniczych skarżących. Potwierdzenie przedstawionej przez nich sytuacji bytowej można bowiem odnaleźć w pomocniczych aktach administracyjnych. Potwierdzeniem trudnej sytuacji materialnej rodziny skarżącego jest zresztą i to, że zmuszeni są oni permanentnie korzystać z pomocy społecznej. A choć okoliczność ta sama w sobie nie jest rozstrzygająca jednak daje pewne wskazówkę co do oceny aktualnych możliwości płatniczych skarżących biorąc dodatkowo pod uwagę stan zdrowia małżonki skarżącego, to że obaj synowie skarżącego cały czas są w wieku szkolnym oraz fakt pobierania przez skarżącego renty (dowód: protokół aktualizacji wywiadu środowiskowego k. 3379-i n. akt administracyjnych).
Mając na uwadze powyższe i przewidując minimalny koszt opłat za czynności adwokatów w postępowaniu przed sądami administracyjnymi można stwierdzić, że choć obiektywnie są one niewielkie to jednak skarżący nie będą w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego siebie i rodziny.
Mając zatem na uwadze powyższe orzeczono jak w punkcie drugim sentencji na podstawie art. 246 § 1 pkt. 2 ppsa w związku z art. 245 § 3 ppsa.