Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku G. K. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi G. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne postanawia: I. umorzyć postępowanie w części obejmującej żądanie zwolnienia od kosztów sądowych, II. przyznać skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym i ustanowić dla niej adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka.
Skarżąca w złożonym na urzędowym formularzu "PPF" wniosku o przyznanie prawa pomocy domagała się zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.
Oświadczyła, że nie zatrudnia i nie pozostaje w innym stosunku prawnym z jakimkolwiek kwalifikowanym pełnomocnikiem.
Objaśniając swoją sytuację rodzinną podała, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z małoletnim synem.
Określając swój majątek uwidoczniła, że należy do niej objęty zajęciem komorniczym dom o powierzchni 482 m2 jednak tylko ze 100 metrową powierzchnią mieszkalną. Nie posiada żadnych zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych.
Uzasadniając swoje starania odniosła się do nurtujących ją okoliczności sprawy akcentując, że w najbliższym czasie czeka ją operacja onkologiczna. Syn także boryka się z problemami natury zdrowotnej. Z uwagi na trudną sytuację zmuszona jest korzystać ze wsparcia oferowanego przez ośrodki pomocy społecznej.
Na podstawie pomocniczych akt administracyjnych okolicznościami znanymi z urzędu pozostaje, że choć skarżąca jest mężatką z dwojgiem dzieci to jednak wspólne gospodarstwo domowe prowadzi z synem D. Starszy wyprowadził się. Mąż mimo, że mieszka pod jednym adresem ze skarżącą prowadzi odrębne gospodarstwo domowe i ma zasądzone alimenty na syna. Z ich egzekwowaniem bywają jednak problemy. Skarżąca nie pracuje i nie jest zarejestrowana w urzędzie pracy. Boryka się z poważnymi dolegliwościami zdrowotnymi. Wykupuje lekarstwa. Utrzymuje się w zasadzie ze wsparcia otrzymanego z ośrodka pomocy społecznej w postaci różnorakich zasiłków (dowód: akta administracyjne k. 218, 215-195)
Mając na uwadze powyższe zważyć należało co następuje:
Zacząć wypada od tego, że skoro przedmiotem niniejszej sprawy jest odmowa opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, która w myśl art. 36 pkt. 2 lit. c ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. 08/115/728) stanowi świadczenie niepieniężne z pomocy społecznej tyle, że przysługujące na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 04/210/2135) sytuacja taka oznacza, ni mniej ni więcej jak tylko, że skarżąca pozostaje z mocy prawa zwolniona z obowiązku uiszczania opłat sądowych i ponoszenia wydatków w oparciu o przepis art. 239 pkt. 1 lit. a ppsa w związku z art. 241 ppsa. Jeśli zatem skarżąca korzysta ze zwolnienia przedmiotowego to w takiej sytuacji procesowej działaniem oczywiście bezcelowym było składanie przezeń wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych (art. 244 § 1 ppsa). O bezprzedmiotowości takiego żądania przesądza, bowiem aktualizowana determinantami prawnymi realna możliwość uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych w tym trybie. Innymi słowy skoro skarżąca ma już z mocy prawa to, czego chce, to równocześnie nie może domagać się tego samego na wniosek.
Z tych względów należało postanowić jak w punkcie pierwszym działając na zasadzie art. 161 §1 pkt. 3 ppsa w związku z art. 258 § 1 i § 2 pkt. 7 ppsa.
Równocześnie godzi się zauważyć, że bezprzedmiotowość wniosku o zwolnienie od kosztów pozostaje bez wpływu na drugie z żądań skarżącej a mianowicie ustanowienia adwokata. Zgodnie bowiem z aktualnymi poglądami doktryny sąd nie jest związany żądaniem strony zawartym we wniosku o przyznanie pomocy byleby tylko nie wyszedł ponad żądanie strony (por. komentarz J.P Tarno do art. 246 w : Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2004). Logiczną konsekwencją przedstawionego stanu rzecz jest więc, że w sytuacji gdy strona domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, sąd może przyznać jej to prawo w zakresie częściowym obejmującym tylko ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika (art. 245 §3 in fine ppsa). Oczywiście pod warunkiem, uprzedniego złożenia oświadczenia, którym strona wykaże, że nie jest wstanie ponieść opłat za jego czynności w postępowaniu przed sądami administracyjnymi bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 §1 pkt. 2 ppsa). Zwrócenia uwagi wymaga przy tym, że odmiennie aniżeli ma to miejsce w procesie cywilnym w przypadku osób fizycznych sądom administracyjnym odjęta została możliwość dokonania wyboru z uwagi na celowość takiego rozstrzygnięcia (por. art. 117 kpc). Przesłanką konieczną a zarazem wystarczającą jest tylko ustalenie, czy stronę stać czy też nie stać na poniesienie kosztów takiego pełnomocnika.