Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu - Damian Mataczyński po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2010r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi L.P. na postanowienie Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w Poznaniu z dnia [...] maja 2009r. nr [...] w przedmiocie zwrotu oświadczeń mieszkaniowych do ustalenia uprawnień do równoważnika pieniężnego za remont lokalu mieszkalnego postanawia odmówić prawa pomocy /-/D.Mataczyński
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w dniu 16 grudnia 2009r. wydał wyrok oddalający skargę L.P. na postanowienie Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w Poznaniu z dnia [...] maja 2009r. nr [...] w przedmiocie zwrotu oświadczeń mieszkaniowych do ustalenia uprawnień do równoważnika pieniężnego za remont lokalu mieszkalnego. Skarżący w terminie otwartym do wniesienia skargi kasacyjnej na urzędowym formularzu złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, z którego wynika, że prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z żoną a źródłem ich utrzymania są należne im emerytury w wysokości [...] zł. Z dodatkowych informacji wynika również, iż wnioskodawca posiada mieszkanie o pow. [...] m2.
Sąd celem doprecyzowania sytuacji majątkowej wnioskodawcy pismem z dnia 21 stycznia 2010r. wezwał skarżącego do uzupełnienia złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy w terminie 7 dni od odebrania niniejszego pisma - pod rygorem rozpatrzenia wniosku o przyznanie prawa pomocy na podstawie informacji przedstawionych w formularzu wniosku poprzez przedłożenie kopii zeznań podatkowych za lata 2007 - 2008, przedłożenie wyciągów z posiadanych kont bankowych oraz lokat i kart kredytowych należących do skarżącego i jego żony za okres ostatnich 6 miesięcy i określenie kwoty stałych wydatków miesięcznych (np. prąd, gaz, leki itp.).
W odpowiedzi na powyższe wezwanie skarżący wyjaśnił, iż od 2008r. pozostaje z żoną w separacji i prowadzi oddzielne gospodarstwo domowe (żona partycypuje w połowie kosztów utrzymania mieszkania wynoszących łącznie 500 zł.) i wskazał na obciążający go koszt zakupu leków za ok. 100 zł./mc. Ponadto wnioskodawca wskazał na okoliczność, iż od 1 stycznia 2010r. obniżono mu świadczenie emerytalne, na potwierdzenie czego przesłał kopię decyzji z dnia [...].12.2009r. o zmianie z dniem 01.01.2010r. wysokości policyjnej emerytury., która obecnie wynosi [....] zł. Skarżący przesłał również kopie zeznań podatkowych za lata 2007 i 2008 oraz kopie wyciągów z konta bankowego prowadzonego w [...] Bank Polska S.A. (za okres 01.12.09 do 31.12.09) i [...] Bank [...]i (za okres 02.12.09 do 30.12.09).
Na podstawie art. 245 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej ppsa) prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, które obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Przesłanki regulujące przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej zawarte są w art. 246 §1 pkt 2 ppsa, zgodnie z którym prawo pomocy w zakresie częściowym Sąd przyznaje, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Prawo pomocy jest więc szczególną formą pomocy państwa przyznawanej osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej uniemożliwiającej lub ograniczającej dostęp do sądu. Przy czym, chodzi o trudną sytuację materialną danej osoby lub rodziny, ale uwzględniającą także odniesienia obiektywne, tzn. sytuację na rynku pracy, poziom wynagrodzeń i świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz poziom życia większości rodzin. Co do zasady prawo pomocy nie powinno być więc udzielane osobom, które otrzymują stałe miesięczne dochody w wysokości przewyższającej kwotę przeznaczaną na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Sytuacja taka pozwala bowiem na przygotowanie się do wszczęcia akcji sądowej poprzez zaoszczędzenie odpowiednich środków na ten cel (por. M. Budachowska, Prawo pomocy w postępowaniu sądowo-administracyjnym, cz. II. Doradztwo Podatkowe 2005/9/51, Lex nr 49597). Zauważyć należy również, iż zgodnie z ogólną zasadą, strona która wniosła skargę do sądu powinna gromadzić środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Dla uznania wniosku za uzasadniony decydujące znaczenie ma więc brak możliwości zgromadzenia środków finansowych w dłuższym okresie, o ile istniały podstawy do przewidywania tego wydatku. Potwierdza to orzecznictwo sądowe z którego wynika, że ubiegający się o zwolnienie od kosztów sądowych w każdym przypadku powinien poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdy poczynione w ten sposób oszczędności okazały się nie wystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa (zob. postanowienie SN z dnia 24 września 1984r. II CZ 104/84). Obowiązek wykazania, iż nie jest w stanie zgromadzić odpowiednich środków na opłacenie kosztów koniecznych do prowadzenia postępowania przed sądem administracyjnym, w tym również w drodze oszczędności we własnych wydatkach spoczywa jednak na wnioskodawcy.