Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu Damian Mataczyński po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2008r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi U.S. na uchwałę Rady Gminy z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wyboru ławników postanawia odmówić przyznania prawa pomocy /-/ D.Mataczyński
U.S. wniosła skargę na uchwałę Rady Gminy z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wyboru ławników. W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego w wysokości 300 zł., Skarżąca na urzędowym formularzu złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż U.S. prowadzi gospodarstwo domowe wraz z mężem i dwójką dzieci, jest osobą bezrobotną a źródłem utrzymania są dochody męża z wynagrodzenia za pracę w wysokości 4.700 zł. Z dodatkowych informacji dotyczących sytuacji majątkowej wnioskodawczyni wynika, iż posiada dom o pow. 120 m2, akcje PZU oraz samochód osobowy rocznik 1999. Dodatkowo Skarżąca wskazała na fakt posiadania przez małoletniego syna gospodarstwa rolnego o pow. 7,2 ha przepisanego jemu w drodze darowizny przez teściów.
Sąd celem doprecyzowania sytuacji majątkowej wnioskodawczyni pismem z dnia 21 stycznia 2008r. (odebranym w dniu 24 stycznia 2008r. k. 87 akt) wezwał U.S. do uzupełnienia złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy w terminie 7 dni od odebrania niniejszego pisma - pod rygorem rozpatrzenia wniosku o przyznanie prawa pomocy na podstawie informacji przedstawionych w formularzu wniosku poprzez przedłożenie wyciągów ze wszystkich kont bankowych oraz lokat i kart kredytowych należących do skarżącej i jej małżonka za okres ostatnich 3 miesięcy, określenie ilości i wartości posiadanych przez męża akcji PZU na dzień składnia wniosku, określenie dochodu z gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem uzyskiwanych dopłat oraz ewentualnych dochodów z tytułu dzierżawy, określenie kwoty stałych wydatków miesięcznych (np. prąd, gaz, leki itp.), przedłożenie kopii zeznań podatkowych za lata 2005 - 2006 oraz przedłożenie zestawienia pojazdów mechanicznych użytkowanych w gospodarstwie domowym.
Na podstawie art. 245 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej ppsa) prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, które obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Przesłanki regulujące przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej zawarte są w art. 246 §1 pkt 2 ppsa, zgodnie z którym prawo pomocy w zakresie częściowym Sąd przyznaje, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Prawo pomocy jest więc szczególną formą pomocy państwa przyznawanej osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej uniemożliwiającej lub ograniczającej dostęp do sądu. Przy czym, chodzi o trudną sytuację materialną danej osoby lub rodziny, ale uwzględniającą także odniesienia obiektywne, tzn. sytuację na rynku pracy, poziom wynagrodzeń i świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz poziom życia większości rodzin. Co do zasady prawo pomocy nie powinno być więc udzielane osobom, które otrzymują stałe miesięczne dochody w wysokości przewyższającej kwotę przeznaczaną na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Sytuacja taka pozwala bowiem na przygotowanie się do wszczęcia akcji sądowej poprzez zaoszczędzenie odpowiednich środków na ten cel (por. M. Budachowska, Prawo pomocy w postępowaniu sądowo-administracyjnym, cz. II. Doradztwo Podatkowe 2005/9/51, Lex nr 49597). Zauważyć należy również, iż zgodnie z ogólną zasadą, strona która wniosła skargę do sądu powinna gromadzić środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Dla uznania wniosku za uzasadniony decydujące znaczenie ma więc brak możliwości zgromadzenia środków finansowych w dłuższym okresie, o ile istniały podstawy do przewidywania tego wydatku. Potwierdza to orzecznictwo sądowe z którego wynika, że ubiegający się o zwolnienie od kosztów sądowych w każdym przypadku powinien poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdy poczynione w ten sposób oszczędności okazały się nie wystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa (zob. postanowienie SN z dnia 24 września 1984r. II CZ 104/84). Obowiązek wykazania, iż nie jest w stanie zgromadzić odpowiednich środków na opłacenie kosztów koniecznych do prowadzenia postępowania przed sądem administracyjnym, w tym również w drodze oszczędności we własnych wydatkach spoczywa jednak na wnioskodawcy.