Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Warszawie Karolina Kisielewicz-Malec po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2016 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku radcy prawnego K. K. o przyznanie kosztów udzielonej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu S. S. w postępowaniu przed sądem administracyjnym w pierwszej instancji w sprawie ze skargi I. S. i S. S. na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] czerwca 2015 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość postanawia: - odmówić radcy prawnemu K. K. przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej.
Referendarz sądowy postanowieniem z dnia 9 października 2015 r. przyznał skarżącemu S. S. prawo pomocy w zakresie całkowitym.
Okręgowa Izba Radców Prawnych w [...] pełnomocnikiem strony wyznaczyła radcę prawnego K. K. Pełnomocnik skarżącego w piśmie z 29 kwietnia 2016 r. wniosła o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu przed WSA i oświadczyła, że pomoc prawna nie została opłacona w całości jak i w części przez stronę skarżącą.
Zgodnie z art. 250 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej powoływanej również jako ppsa, wyznaczony adwokat otrzymuje wynagrodzenie według zasad określonych w przepisach o opłatach za czynności adwokatów w zakresie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków.
W orzecznictwie i piśmiennictwie przyjmuje się, że referendarz sądowy (sąd) nie ma obowiązku uwzględnienia każdego wniosku pełnomocnika o zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Wniosek o przyznanie pełnomocnikowi wynagrodzenia podlega ocenie m. in. pod kątem jakości usług świadczonych w ramach pomocy prawnej. Przyznane wynagrodzenie obciąża Skarb Państwa, a sąd dysponując w tym zakresie środkami publicznymi odpowiada za zasadność i legalność ich wydatkowania (por. B. Dauter w: S. Babiarz i inni, "Koszty postępowania w sprawach administracyjnych i sądowoadministracyjnych", Wyd. LexisNexis 2007, s. 317).
Trzeba podkreślić, że pełnomocnikowi ustanowionemu na podstawie art. 244 p.p.s.a. należy się wynagrodzenie, w zakresie ustalonym w art. 250 p.p.s.a., jedynie za pomoc prawną rzeczywiście udzieloną. W sytuacji, gdy czynności podejmowane przez wyznaczonego z urzędu pełnomocnika nie mają charakteru "pomocy prawnej" z uwagi na ich sprzeczność z zasadami profesjonalizmu, nie ma podstaw do przyznania wynagrodzenia w trybie art. 250 p.p.s.a. (por. np. wyrok NSA z 13 stycznia 2015 r. I GSK 2012/13, postanowienie NSA z 2 października 2014 r. I FZ 321/14 i powołane tam orzecznictwo).
We wniosku z dnia 29 kwietnia 2016 r. pełnomocnik nie określiła jakiego rodzaju pomocy prawnej udzieliła skarżącemu w postępowaniem przed sądem administracyjnym w pierwszej instancji. Z akt sprawy wynika natomiast, że w dniu 13 listopada 2015 r. radca prawny M. L., działając jako substytut radcy prawnego K. K., zapoznała się z aktami sprawy. W dniu 20 listopada 2015 r. pełnomocnik skarżącego wniosła do Sądu wniosek o przywrócenie terminu "na złożenie żądania przeprowadzenia rozprawy w przedmiotowej sprawie".
W postanowieniu z dnia 25 października 2011 r., sygn. akt I OZ 790/11, NSA uznał, że samo zapoznanie się z aktami sprawy bez podjęcia dalszych czynności procesowych nie jest wystarczające do uznania, że pomoc prawna z urzędu została stronie udzielona.
Zdaniem referendarza sądowego, w rozpoznawanej sprawie czynność procesowa podjęta przez pełnomocnika polegająca na złożeniu wniosku o przywrócenie terminu, nie spełnia podstawowych cech profesjonalizmu. Reprezentowana strona ma bowiem prawo wymagać, by czynności pełnomocnika były skuteczne, adekwatne do stanu sprawy i zgodne z prawem. Tym samym przez faktyczne udzielenie pomocy prawnej należy rozumieć profesjonalne działanie wyznaczonego pełnomocnika i znajomość obowiązujących przepisów prawa. (por.: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1997 r. sygn. akt II CZ 88/97, publ.: OSNC 1998/3/40 i z dnia 16 marca 2000 r., sygn. akt I PZ 86/99, publ.: Lex Nr 460165 oraz postanowienia Wojewódzkich Sądów Administracyjnych: we Wrocławiu z dnia 20 września 2009 r., sygn. akt II SA/Wr 221/09 i w Warszawie z dnia 16 września 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 491/08 - oba orzeczenia dostępne w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).
W świetle powyższego, jeżeli wniesione przez fachowego pełnomocnika pismo z przyczyn formalnych nie wywołało żadnych skutków prawnych, to nie można przyjąć, aby czynność procesowa, której zamierzał on dokonać została w istocie zrealizowana, a co za tym idzie trudno uznać, że ma ona charakter pomocy prawnej.
W niniejszej sprawie radca prawny K. K., odnosząc się do wniosku o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym, zawartego w odpowiedzi na skargę, złożyła wniosek o przywrócenie terminu do przeprowadzenia rozprawy. Nie zauważyła jednak, że skarżący w zakreślonym terminie nie nadesłał jednego egzemplarza odpisu skargi poświadczonego za zgodność z oryginałem lub własnoręcznie podpisanego, co skutkowało odrzuceniem skargi a więc uniemożliwiło jej merytoryczne rozpoznanie na rozprawie.
Dokonana przez wyznaczonego pełnomocnika czynność nie ma więc w ocenie referendarza sądowego charakteru pomocy prawnej, gdyż została podjęta w sprzeczności z zasadami profesjonalizmu.
Z przedstawionych względów, na podstawie art. 250 § 1 i art. 258 § 2 pkt 8 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w postanowieniu.