Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Monika Stępkowska-Bigiej po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym na posiedzeniu niejawnym wniosku radcy prawnego P. W. o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w sprawie ze skargi D. W., M. W., J. W. i M. W. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego postanawia: odmówić przyznania kosztów z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2017 r. starszy referendarz sądowy odmówił D. W. i M. W. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
Od powyższego postanowienia pismem z dnia 20 września 2017 r. - reprezentujących D. W. i M. W. pełnomocnik z urzędu - rada prawny P. W.wniósł sprzeciw. Jednocześnie wniósł o przyznanie mu kosztów pomocy prawnej, nieopłaconej w żadnej części oraz o zwrot wydatków w wysokości 5,20 zł (koszt przesłania przesyłki poleconej zawierającej przedmiotowy sprzeciw do sądu).
W rozpatrywanej sprawie postanowieniem z dnia 18 października 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił D. W. i M. W. zwolnienia od kosztów sądowych.
Postanowienie to zostało doręczone pełnomocnikowi skarżących r. pr. P. W. w dniu 23 października 2017 r. W przewidzianym do tego terminie nie złożono zażalenia.
W tym stanie sprawy stwierdzono, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 250 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), dalej ppsa, wyznaczony adwokat, radca prawny, doradca podatkowy albo rzecznik patentowy otrzymuje wynagrodzenie odpowiednio według zasad określonych w przepisach o opłatach za czynności adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych albo rzeczników patentowych w zakresie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków.
W rozpoznawanej sprawie, szczególne zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w niniejszej sprawie reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2016 r. poz. 1715). Przepisy te nie przewidują przyznania wynagrodzenia za sporządzenie sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego. W myśl § 21 ust. 1 pkt 2 lit "d" rozporządzenia opłaty wynoszą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w drugiej instancji - w postępowaniu zażaleniowym 120 zł.
W związku z tym, że sprawa niniejsza została wszczęta przed dniem 15 sierpnia 2015 r. - na podstawie art. 2 ustawy kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2015r., poz. 658), sprzeciw rozpatrywany był na podstawie art. 260 ppsa w brzmieniu sprzed wejścia wżycie ww. ustawy zmieniającej. Zgodnie z tym przepisem w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie Sądu przysługiwało zażalenie do NSA.
W rozpoznawanej sprawie postępowanie zażaleniowe nie zostało wszczęte - bowiem na postanowienie Sądu z dnia 17 października 2017 r. w przedmiocie odmowy D. W. i M. W. nie wniesiono zażalenia.
Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, który referendarz sądowy rozpoznający przedmiotowy wniosek w pełni podziela, przywołany powyżej przepis art. 250 ppsa nie nakłada na sąd obowiązku uwzględnienia każdego wniosku pełnomocnika o zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Wniosek o przyznanie pełnomocnikowi wynagrodzenia podlega bowiem ocenie pod kątem jakości usług świadczonych w ramach pomocy prawnej. Pełnomocnikowi, ustanowionemu na podstawie art. 244 ppsa, należy się wynagrodzenie, w zakresie określonym w art. 250 ppsa, jedynie za pomoc prawną rzeczywiście udzieloną. Decyzja o przyznaniu pomocy prawnej powoduje bowiem, że to Skarb Państwa przejmuje na siebie ciężar finansowy związany z wynagrodzeniem pełnomocnika z urzędu i że sąd, jako dysponent środków publicznych, odpowiada za zasadność i legalność ich wydatkowania. Oznacza to konieczność ustalenia, czy pomoc prawna rzeczywiście została udzielona (tak: w postanowieniu NSA z dnia 9 stycznia 2014 r., sygn. akt I OZ 1226/13; por. także: wyrok NSA z dnia 8 stycznia 2010 r. sygn. akt I FSK 1648/08; postanowienie NSA z dnia 21 października 2010 r. sygn. akt II FSK 83/09 - www.cbois.nsa.gov.pl). Nie budzi przy tym większych wątpliwości, że w ramach oceny czy pomoc prawna w sprawie została rzeczywiście udzielona mieści się nie tylko zbadanie dokonania przez pełnomocnika z urzędu jakichkolwiek czynności procesowych, ale również ocena czy działania te wykonywane były z zachowaniem należytej staranności. Pomoc prawna świadczona w sposób sprzeczny z zasadami profesjonalizmu nie stanowi bowiem podstawy do przyznania wynagrodzenia (por. postanowienie NSA z dnia 16 czerwca 2010 r., sygn. akt II FZ 143/10).
W ocenie referendarza sądowego w związku z zaniechaniem przez pełnomocnika skarżących wniesienia zażalenia na postanowienie sądu z dnia 17 października 2017 r. należy stwierdzić, że w tym zakresie nie udzielono skarżącym rzeczywistej pomocy prawnej i dlatego brak jest podstaw do przyznania wynagrodzenia pełnomocnikowi z urzędu.
Mając powyższe na podstawie art. 258 § 2 pkt 8 ppsa, postanowiono jak w sentencji.