Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu Michał Kazek po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale IV wniosku strony skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi Z. K. na pismo D. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie informacji o postępowaniu w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej oraz sposobie jego zakończenia postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.
W sprawie Z. K. wniosła o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata. W uzasadnieniu swojego żądania skarżąca podała, że wspólne gospodarstwo domowe prowadzi w mieszkaniu o powierzchni 51,2 m² z mężem, którego renta w kwocie 1.500 zł (brutto) jest ich jedynym dochodem.
Z przesłanych na wezwanie dokumentów wynika, że w roku 2009 Z. K. i jej mąż uzyskali dochód w łącznej kwocie 57.412,76 zł, świadczenie rentowe męża skarżącej jest aktualnie wypłacane w kwocie 1.507,87 zł, pozostającej po potrąceniach dokonywanych na rzecz komornika sądowego, miesięcznie ponoszą oni stałe opłaty w kwocie 810 zł, w tym opłaty czynszowe w kwocie 400 zł, opłatę za energię w kwocie 70 zł, abonament radiowotelewizyjny w kwocie 40 zł oraz koszt lekarstw w kwocie 300 zł.
Z. K. nie przedstawiła wskazanych w wezwaniu doręczonym jej w dniu 28 października 2010 r. informacji o źródle jej dochodu oraz szczegółowych wyciągów z posiadanych przez skarżącą i jej męża rachunków i lokat bankowych, w tym dewizowych, za ostatnie trzy miesiące.
W sprawie zważono, co następuje.
Stosownie do art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 tej samej ustawy).
Mając na uwadze zakres wniosku Z. K. o przyznanie prawa pomocy, tj. ustanowienie adwokata, należy wskazać, że z regulacji prawnych dotyczących zastępstwa procesowego wykonywanego na zasadach prawa pomocy wynika, że istotą prawa pomocy w zakresie przyznania z urzędu adwokata jest nieodpłatne korzystanie strony z profesjonalnego pełnomocnika, wskutek przejęcia przez Sąd ciężaru kosztów związanych z tą reprezentacją. Założeniem prawa do bezpłatnej pomocy prawnej jest to, że strona skarżąca, wnioskująca o ustanowienie adwokata ze względu na swój stan majątkowy nie jest w stanie ponieść jej kosztów.
Wyżej powołane unormowania winny być odczytywane w kontekście treści art. 199 ustawy procesowej, zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Należy zatem przyjąć, iż zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów profesjonalnego zastępstwa procesowego stanowi wyjątek od reguły wykonania przez stronę tego obowiązku. W konsekwencji przepisy ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określające przesłanki przyznania prawa pomocy nie mogą być interpretowane według reguł wykładni rozszerzającej. Nadto zastosowanie przez ustawodawcę wskazanej wyżej formuły uregulowania instytucji prawa pomocy obliguje wnioskodawcę do zachowania szczególnej staranności przy wykazywaniu podstaw, które uzasadniają jego żądanie.