Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz, Sędziowie NSA Janina Antosiewicz, Zbigniew Rausz (spr), Protokolant Maria Połowniak, po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Rafała K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 czerwca 2004 r. sygn. akt 3/II SA/Gd 3537/01 w sprawie ze skargi Rafała K. na decyzję Dowódcy Marynarki Wojennej w G. z dnia 30 sierpnia 2001 r. (...) w przedmiocie ustalenia wysokości zwrotu kosztów kształcenia postanawia odrzucić skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 17 czerwca 2004 r. 3/II SA/Gd 3537/01 stwierdził nieważność decyzji Dowódcy Marynarki Wojennej w G. z 30 sierpnia 2001 r. (...) w przedmiocie wysokości kosztów kształcenia podlegającego zwrotowi.
W uzasadnieniu wyroku Sąd podniósł, że zaskarżoną decyzją Dowódca Marynarki Wojennej RP uchylił decyzję organu I instancji w części dotyczącej ustalenia wysokości kosztów utrzymania na kwotę 24.141,41 zł. podlegających zwrotowi przez por. Rafała K., zwalnianego z zawodowej służby wojskowej w okresie pełnienia służby obowiązkowej i ustalił równowartość kosztów utrzymania, podlegających zwrotowi przez Rafała K. na kwotę 24.255,48 zł. Organ swoje rozstrzygnięcie motywował tym, iż w dniu 13 lipca 2001 r. szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego rozkazem (...) w sprawie wypowiedzenia w resorcie obrotny narodowej jednostkowych wskaźników kosztów utrzymania stanów osobowych, ustalił nowe wysokości przedmiotowych wskaźników.
Rozkaz obowiązuje od daty jego podpisania tj. od 13 lipca 2001 r. Z uwagi na to, że Rafał K. został zwolniony z zawodowej służby wojskowej w dniu 31.08.2001 r. do wyliczenia przedmiotowych kosztów przyjąć należy stawki określone w wymienionym rozkazie.
Z uwagi na zmianę stanu prawnego po wydaniu decyzji przez organ I instancji należało uchylić tę decyzję w tej części.
Na decyzję organu odwoławczego skargę wniósł Rafał K., zarzucając jej naruszenie szeregu przepisów prawa i wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku doszedł do wniosku, że zaskarżona decyzja obarczona jest wadą nieważności.
Sąd podkreślił, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 134 par. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/, Sąd sprawując kontrolę zaskarżonej nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi. Dokonując oceny zaskarżonej decyzji pod względem jej legalności, Sąd stwierdził, "że narusza ona jedną z podstawowych zasad, tj. zakaz reformationis in peius, zawartą w art. 139 Kpa." Organ I instancji ustalił skarżącemu równowartość kosztów utrzymania podlegających zwrotowi na kwotę 24.141,42 zł. Natomiast organ odwoławczy w wyniku odwołania Rafała K. ustalił równowartość kosztów utrzymania podlegających zwrotowi na kwotę 24.255,48 zł. /tzn. o 114,06 zł. wyższą/. Treść orzeczeń organów I i II instancji wskazuje jednoznacznie na fakt, że organ odwoławczy wydał orzeczenie na niekorzyść strony odwołującej, nie wskazując przy tym, iż orzeczenie organu I instancji rażąco narusza prawo lub rażąco narusza system społeczny - o czym mowa w art. 139 in fine.
Przepis ten - zdaniem Sądu - dopuszcza tylko w wyjątkowych wypadkach - wymienionych w tym przepisie - możliwość zmiany przez organ odwoławczy rozstrzygnięcia organu I instancji na niekorzyść strony odwołującej się. W takiej sytuacji organ odwoławczy jest obowiązany wskazać w uzasadnieniu decyzji, że w sprawie wystąpił stan, o którym mowa w tym przepisie.
Brak przesłanek z art. 139 Kpa do zmiany decyzji na niekorzyść strony powoduje, że decyzja organu odwoławczego, wydana z naruszeniem zasady reformationis in peius, jest dotknięta wadą nieważności. W związku z tym zaskarżoną decyzję jako rażąco naruszającą prawo należało wyeliminować z obrotu prawnego.