Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie: Przewodniczący -sędzia WSA - Andrzej Kania po rozpoznaniu w dniu 1 września 2008 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi T. I. na postanowienie Rady do Spraw Uchodźców z dnia [...] marca 2008 r. Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania postanawia: - cofnąć przyznane prawo pomocy T. I. w części ustanowienia adwokata z urzędu;
Na wniosek strony skarżącej złożony w dniu 27 marca 2008 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie postanowieniem z dnia 30 maja 2008 r. przyznał skarżącej prawo pomocy w zakresie całkowitym tj. zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata z urzędu. Sąd przyjął, iż sytuacja materialna skarżącej, pozostającej bez pracy oraz oszczędności pieniężnych jest trudna i stanowi pozytywną przesłankę do przyznania prawa pomocy w całkowitym zakresie.
Na mocy powyższego postanowienia Okręgowa Rada Adwokacka w dniu 4 lipca 2008 r. wyznaczyła skarżącej pełnomocnika z urzędu.
Pismem procesowym z dnia 17 lipca 2008 r. (k. 36 akt sądowych) skarżąca cofnęła wniosek o prawo pomocy w zakresie ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Wyżej wskazany wniosek w przedmiocie cofnięcia prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu, skarżąca na wezwanie Sądu z dnia 18 sierpnia 2008 r. potwierdziła w piśmie procesowym z dnia 21 sierpnia 2008 r. (k. 45 akt sądowych).
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania.
Celem ustanowienia prawa pomocy jest zapewnienie osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej faktycznej realizacji konstytucyjnego prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Przyznanie prawa pomocy oznacza, że ciężar kosztów postępowania w zakresie objętym prawem pomocy poniesie zamiast strony budżet państwa. Dlatego w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy dochodzi do konieczności dokonywania wyboru pomiędzy zapewnieniem prawa do sądu podmiotowi niemającemu dostatecznych środków, a odstąpieniem od zasady powszechności i równości w ponoszeniu ciężarów i świadczeń publicznych - art. 84 Konstytucji (M. Niezgódka - Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", Zakamycze, 2006, wyd. II str. 548).
W doktrynie podkreśla się, że postanowienie sądu przyznające stronie prawo pomocy powinno być adekwatne w toku całego postępowania sądowego do przesłanek, które dają podstawę do udzielenia prawa pomocy. Z tego też względu sąd administracyjny z urzędu lub na wniosek może je w każdym czasie zmienić zarówno na korzyść (przyznając prawo pomocy, mimo wcześniejszej odmowy), jak i na niekorzyść (cofając przyznane prawo pomocy) strony, jeśli zmienią się okoliczności dotyczące jej zdolności płatniczych (ibidem str. 559). Podstawę prawną dającą sądowi administracyjnemu prawo do ingerencji w przyznane stronie prawo mocy stanowi art. 249 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Stosownie do przywołanego przepisu przyznanie prawa pomocy może być cofnięte w całości lub w części, jeżeli się okaże, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.
W rozpoznawanej sprawie z inicjatywą cofnięcia przyznanego prawa pomocy w zakresie ustanowionego dla strony adwokata wystąpiła strona skarżąca.
W tym stanie rzeczy uzasadnionym stało się cofnięcie, przyznanego stronie postanowieniem z dnia 30 maja 2008 r., prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu. Jednocześnie podkreślić należy, że pozostaje w mocy przyznane stronie zwolnienie od kosztów sądowych.
Mając na uwadze powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie cytowanego powyżej art. 249 w zw. z art. 263 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowił jak w sentencji postanowienia.