Referendarz sądowy Anna Michałowska Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. S. - EC -G. J. S. na decyzję Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia (...) listopada 2013 r. Nr (...) w przedmiocie zobowiązania do zwrotu dofinansowania ze środków unijnych postanawia: przyznać prawo pomocy w zakresie częściowym, tj. zwolnienia od kosztów sądowych;
Skarżący wystąpił z wnioskiem - na urzędowym formularzu PPF - o zwolnienie z kosztów sądowych. W uzasadnieniu wskazał, iż utracił płynność finansową i nie jest w stanie realizować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Złożył do Sądu wniosek o ogłoszenie upadłości, ale został on oddalony z uwagi na brak wystarczających środków do pokrycia kosztów postępowania upadłościowego. Jedyny majątek Skarżącego stanowią 3 nieruchomości o łącznej wartości 40 000 zł, które zostały zajęte przez komornika na potrzeby toczącego się postępowania egzekucyjnego. Skarżący nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych w niniejszej sprawie bez uszczerbku dla utrzymania siebie i swojej rodziny.
Skarżący wskazał ponadto, iż prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z żoną, nie posiada domu ani mieszkania, posiada wyłącznie nieruchomości gruntowe, nie posiada przedmiotów wartościowych a jego oszczędności pieniężne wynoszą 500 zł. Miesięczne dochody Skarżącego z pracy wynoszą 800 zł, małżonka również uzyskuje z pracy 800 zł, prowadzi dodatkowo działalność gospodarczą, ale od 3 lat ma z niej straty. Skarżący posiada obecnie niespłacone kredyty w kwocie 650 000,00 zł, z których banki prowadzą egzekucje komornicze. Adwokat został zatrudniony przez Skarżącego wyłącznie do sporządzenia skargi kasacyjnej, w pozostałym zakresie Skarżący występuje samodzielnie w postępowaniu administracyjnym.
Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:
Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest - zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (T.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) - dalej ustawy p.p.s.a. - ponoszenie przez Strony kosztów postępowania związanych ze swym udziałem w sprawie. Przyznanie prawa pomocy ze środków publicznych jest instytucją wyjątkową i następuje tylko w przypadkach określonych w cytowanej ustawie, po spełnieniu przez stronę określonych przesłanek. Przesłanki te są każdorazowo odnoszone do stanu majątkowego osoby ubiegającej się o przyznanie rzeczonego prawa.
W myśl art. 245 §1 ustawy p.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Zgodnie z §3 powołanego przepisu prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego (...). Prawo pomocy w zakresie częściowym, zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy p.p.s.a., zostaje przyznane osobie fizycznej, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Określenie "gdy osoba fizyczna wykaże" oznacza, że to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy. Zatem rozstrzygnięcie w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie udowodnione przez wnioskodawcę.
Oznacza to, że instytucja prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i jest stosowana w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Do takich osób zaliczyć można bezrobotnych, którzy nie pobierają zasiłku lub osoby, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i pozwalają zaspokoić tylko ich podstawowe potrzeby życiowe.
Mając na względzie przedstawione we wniosku okoliczności należało uznać, iż sytuacja materialna skarżącego i jego rodziny jest trudna i stanowi pozytywną przesłankę do przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Wskazane dochody w rodzinie tj. 1600 zł pozwalają wyłącznie na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb życiowych. Skarżący nie jest w stanie poczynić z dochodów oszczędności na opłacenie kosztów sądowych, tym bardziej iż prowadzone są wobec niego liczne postępowania egzekucyjne.
Z tych względów oraz kierując się zapewnieniem Skarżącemu prawa do sądu należało uznać, iż zwolnienie od obciążającego go na obecnym etapie postępowania wpisu od skargi kasacyjnej (w kwocie 1776 zł), jak i od pozostałych mogących wystąpić w przyszłości kosztów sądowych jest uzasadnione.
W związku z powyższym na podstawie art. 258 §1 i §2 pkt 7 ustawy p.p.s.a. postanowiono, jak w sentencji.