Referendarz sądowy Konrad Łukaszewicz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych złożonego przed wpłynięciem skargi na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] lutego 2014 r. Nr [...] w przedmiocie zwrotu dofinansowania ze środków unijnych postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Stowarzyszenie [...] z siedzibą w [...] wystąpiło z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, sporządzonym na urzędowym formularzu PPPr z dnia 21 marca 2014 r.
W oświadczeniu o majątku i dochodach wskazano, iż kapitał zakładowy stowarzyszenia wynosi 27.994,34 zł, wartość środków trwałych według bilansu za ostatni rok wynosi 1.283.488,34 zł, natomiast wysokość straty za ostatni rok obrotowy wyniosła 8.612,28 zł. Skarżąca posiada rachunek bankowy ze stanem 27.994,34 zł.
W uzasadnieniu wniosku podniesiono, iż [...] nie prowadzi działalności gospodarczej, zaś większość zgromadzonych środków finansowych pochodzi z dotacji oświatowej oraz dotacji unijnej. Pozostałe środki finansowe [...] przeznaczyło na spłatę powstałego zadłużenia. Wskazano, iż stowarzyszenie znajduje się w ciężkiej sytuacji finansowej i nie dysponuje żadnymi wolnymi środkami.
Pismem z dnia 30 kwietnia 2014 r. - sporządzonym w odpowiedzi na zarządzenie z dnia 17 kwietnia 2014 r. - wnioskująca wyjaśniła, iż prowadzi szkoły oraz organizuje różnego rodzaju kursy i szkolenia, których koszty opłacają uczestnicy. Wszelki zysk wypracowany z działalności szkoleniowej i kursowej przeznaczony jest na działalność statutową stowarzyszenia. Wskazano, iż ze środków uzyskiwanych z odpłatnych kursów i szkoleń opłacane są sale, wynagrodzenia wykładowców, katering, materiały dydaktyczne, wynagrodzenie trzech pracowników biura oraz dofinansowanie liceum i gimnazjum. W piśmie przedstawiono wykaz 15 rachunków bankowych [...] ze wskazaniem przeznaczenia środków na nie wpływających, a także wykaz 26 pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Do pisma załączono aktualny wykaz środków trwałych, sprawozdanie z rozliczenia dotacji, dwie umowy o dofinansowanie ze środków unijnych, druki RCA oraz wykazy z posiadanych rachunków bankowych.
Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:
W postępowaniu sądowoadministracyjnym zasadą jest, że strona wnosząca do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki obowiązana jest do uiszczenia kosztów sądowych. Zgodnie bowiem z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; zwanej dalej: "p.p.s.a.") - strona ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.
Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może zostać przyznane osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania (art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.).
Na wstępie przypomnieć należy, iż kwestia zastosowania wyjątkowej instytucji, jaką jest prawo pomocy, w odniesieniu do osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych była już wielokrotnie wyjaśniana w orzecznictwie sądów administracyjnych. W postanowieniu z dnia 14 grudnia 2011 r. o sygn. akt I GZ 201/11, Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż zgodnie z treścią art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. rozstrzygnięcie sądu w zakresie prawa pomocy ma charakter uznaniowy. To oznacza, że nawet jeżeli zostałaby spełniona przesłanka braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, sąd nie musi przychylić się do żądania strony, a jedynie może przyznać prawo pomocy, jeżeli w oparciu o powyższy przepis uzna, że zachodzi taka potrzeba w świetle zapewnienia stronie realizacji zasady prawa do sądu. Jednocześnie, trzeba podkreślić, że przyznanie prawa pomocy osobie prawnej nie ma charakteru obowiązkowego nawet w przypadku spełnienia przez nią przesłanek ustawowych (zob. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 11 marca 2010 r., sygn. akt I SA/Ol 21/10; orzeczenia sądów administracyjnych są dostępne w internetowej bazie pod adresem www.orzeczenia.nsa.gov.pl).