Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Tomasz Sałek po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku P. D. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi P. D. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] listopada 2014 roku nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu wstępnego na aplikację notarialną p o s t a n a w i a: zwolnić P. D. od kosztów sądowych.
P. D. (dalej też jako skarżący) złożył w niniejszej sprawie na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
Z informacji podanych przez skarżącego w formularzu oraz z nadesłanych w odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego dokumentów wynika, iż prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z matką. Matka skarżącego od dnia [...] listopada 2014 roku jest osobą bezrobotną. Od tego też dnia przyznano jej zasiłek na okres 180 dni, przy czym wysokość zasiłku od dnia 5 lutego 2015 roku wynosi 652 zł. Sam skarżący jest zatrudniony na umowę o pracę na stanowisku [...] z wynagrodzeniem wynoszącym 1680 złotych brutto. Skarżący podkreślił, że z uwagi na okoliczność zatrudnienia w innej miejscowości, niż miejsce zamieszkania, zmuszony jest wynajmować mieszkanie z czynszem ustalonym na poziomie 600 złotych miesięcznie. Skarżący wyjaśnił, że po opłaceniu niezbędnych miesięcznych wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania, wraz z matką posiadają do dyspozycji około 400 złotych miesięcznie.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 roku, poz. 270 z późn. zm.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 2 października 2009 r. (sygn. akt II OZ 822/09) instytucja prawa pomocy przeznaczona jest przede wszystkim dla osób o bardzo niskich dochodach lub całkowicie tych dochodów pozbawionych, które z uwagi na swą sytuację materialną nie są w stanie pokryć kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Warto nadmienić, że osoba ubiegająca się o prawo pomocy powinna poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby oszczędności poczynione w ten sposób okazały się niewystarczające, może wystąpić o pomoc państwa (tak w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 grudnia 2004 r. sygn. akt OZ 862/04). Z kolei analizy pojęcia kosztów "koniecznego utrzymania", o których mowa w art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. dokonał Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 13 lutego 2009 r. sygn. akt II OZ 127/09. Podniósł, że w rozumieniu tego przepisu taki charakter mają niezbędne wydatki zmierzające do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, głównie mające charakter wydatków okresowych. Bezspornie za takie koszty można uznać wydatki na żywność, odzież, środki czystości, leczenie, edukację oraz wydatki na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych (stałe opłaty z tytułu czynszu, opłaty za gaz, energię elektryczną, wodę, wywóz śmieci).
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że skarżący wykazał, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i matki. Łączny dochód skarżącego, i pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym matki, wynosi bowiem niecałe dwa tysiące złotych miesięcznie. Istotne jest przy tym, że otrzymywany przez matkę skarżącego zasiłek dla osób bezrobotnych ma charakter okresowy i kończy się w maju br. Z tych środków skarżący wraz z matką pokrywają wszystkie niezbędne koszty utrzymania, przy czym znaczną ich część stanowią wydatki mieszkaniowe, w szczególności najem mieszkania przez skarżącego, niezbędny dla możliwości podjęcia pracy w innej miejscowości. Uwzględniając skalę wskazanych przez skarżącego kosztów miesięcznych utrzymania w porównaniu z dochodami jego i matki, stwierdzić należy, że poniesienie przez skarżącego pełnych kosztów postępowania skutkowałoby uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla niego i jego matki. Ponadto zgodnie z oświadczeniem skarżącego nie dysponuje on oszczędnościami, które mógłby przeznaczyć na pokrycie kosztów postępowania sądowego.
W związku z powyższym, uznając za zasadne przyznanie skarżącemu prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie go od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, w myśl art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.