Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Monika Kramek po rozpoznaniu w dniu 4 września 2015 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku E W o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi E W i I P na uchwałę Rady Gminy P z dnia [...] grudnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie likwidacji jednostki budżetowej Zespołu Ekonomiczno - Administracyjnego Szkół w P postanawia : odmówić przyznania prawa pomocy
Wnioskiem z dnia 28 sierpnia 2015 r. E W zwróciła się o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata. Wyjaśniła, że wspólnie z mężem i dwójką małoletnich dzieci utrzymuje się z łącznego dochodu w wysokości [...] zł. Oświadczyła, że w związku z rozpoczęciem roku szkolnego poniosła wydatki na wyposażenie dzieci do szkoły (podręczniki, odzież), a także wydatki na zakup opału do ogrzewania domu. W części wniosku obejmującej majątek wymieniła dom - [...] m², nieruchomość rolną - [...] ha, budynki gospodarcze oraz dwa samochody osobowe S oraz O.
Mając na względzie powyższe zważono, co następuje:
Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3).
Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w/w ustawy przysługuje, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (prawo pomocy w zakresie częściowym). Przy czym sformułowanie "gdy wykaże" oznacza, że ciężar dowodu spoczywa na stronie występującej z takim wnioskiem natomiast do referendarza sądowego bądź Sądu należy ocena wykazanych okoliczności.
Zwolnienie od kosztów sądowych w ramach przyznania prawa pomocy stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić tych kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Przy czym przez uszczerbek ten należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych (por. postanowienie NSA z dnia 22.03.2005 r., sygn. akt. FZ 794/04 ). Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa, czyli w rzeczywistości o przeniesienie ciężaru kosztów postępowania na pozostałych podatników. To bowiem z ich środków pochodzą dochody budżetu Państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia skarżącego z obowiązku ich ponoszenia (por. post. SN. z dnia 24.09.1984r. sygn. II CZ 104/84 i post. NSA z dnia 10.01.2005 r., sygn. akt FZ 478/04).
Podkreślić również należy, że zwolnienie od kosztów sądowych jest odstępstwem zarówno od ogólnej zasady przewidzianej w art. 199 w/w ustawy, zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie jak i od konstytucyjnego obowiązku ponoszenia danin publicznych wynikającego z art. 84 Konstytucji RP.