Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Monika Kramek po rozpoznaniu w dniu 1 października 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Sołtysa wsi R. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi Sołtysa wsi R. na bezczynność Rady Gminy w M. postanawia: 1. Przyznać Sołtysowi wsi R. prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów i ustanowienia radcy prawnego. 2. Zwrócić się do właściwej Okręgowej Izby Radców Prawnych o wyznaczenie radcy prawnego dla Sołtysa wsi R.
Wnioskiem z dnia 25 lipca 2008 r. Sołtys wsi R. reprezentujący sołectwo R. wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi na bezczynność Rady Gminy w M. w sprawie zmiany lokalizacji szkoły podstawowej.
W uzasadnieniu wniosku wyjaśnił, że sołectwo nie prowadzi żadnej działalności zarobkowej, nie uzyskuje dochodów i nie posiada majątku trwałego. Pismem z dnia 23 września 2008 r. zobowiązano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez wskazanie w jaki sposób finansowana jest działalność sołectwa R. wynikająca między innymi ze statutu sołectwa tj. czy są to środki własne mieszkańców sołectwa, czy pochodzą z budżetu gminy bądź innych źródeł. W odpowiedzi Sołtys wsi R. oświadczył, że sołectwo nie posiada żadnych własnych środków finansowych w tym również pochodzących z budżetu Gminy M.
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), przyznanie prawa pomocy osobie prawnej a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej może nastąpić w zakresie całkowitym, gdy jednostka ta wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Z regulacji prawnych dotyczących kosztów sądowych wynika, że zasadą jest, iż każdy kto wnosi do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, obowiązany jest do uiszczenia stosownych kosztów sądowych. Przysługujące Sądowi prawo do zwalniania od kosztów sądowych nie ma charakteru pełnego, swobodnego uznania Sądu, lecz podlega określonym regułom, których należy bezwzględnie przestrzegać przy każdym rozpatrywaniu takiego wniosku.
Stwierdzić należy, że każdy kto wszczyna postępowanie sądowe, powinien liczyć się z koniecznością opłacenia kosztów sądowych, a co za tym idzie tak planować swój budżet, aby wygospodarować kwotę konieczną do ich uiszczenia. Podkreślenia także wymaga fakt, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Zawarte w powoływanym przepisie sformułowanie "wykaże" oznacza z kolei, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek przedstawienia takich okoliczności, które potwierdzałyby, że ubiegający się o przyznanie prawa pomocy nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania.
Jak wynika ze statutu sołectwa R. do zakresu działania sołectw należą:1) przedsięwzięcia lokalne służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców sołectwa nie zastrzeżone dla innych podmiotów w tym działania na rzecz poprawy warunków życia mieszkańców..., 2) wyrażanie opinii we wszystkich istotnych dla wspólnoty sprawach. Finansowanie tych przedsięwzięć następuje ze środków własnych mieszkańców sołectwa, budżety gminy, środków z odpowiednich fundacji.
Według oświadczenia Sołtysa wsi R. sołectwo nie posiada żadnych środków własnych, natomiast w budżecie Gminy przewidywane są środki jedynie na inwestycje wiejskie, stąd też sołectwo nie dysponuje funduszami, z których mogłoby finansować koszty postępowania sądowego.
Wobec powyższego uznać należy, że reprezentujący sołectwo Sołtys wsi R. nie posiada środków na poniesienie kosztów postępowania sądowego, które na obecnym etapie wynoszą 100 zł (wpis od skargi), a także kosztów opłacenia profesjonalnego pełnomocnika. W sprawie zachodzi zatem przesłanka z art. 246 § 2 pkt 1 cytowanej wyżej ustawy, pozwalająca na przyznanie prawa pomocy w zakresie objętym wnioskiem. Na podstawie powołanych przepisów oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało postanowić jak w sentencji.