1. Od dnia 1 stycznia 1997 r. grunty przejęte do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z innych źródeł niż Państwowy Fundusz Ziemi korzystają - na wniosek podatnika - z przewidzianego w art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym /Dz.U. 1993 nr 94 poz. 431 ze zm./, w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody /Dz.U. nr 91 poz. 409/, z okresowego zwolnienia od podatku rolnego także wówczas, gdy przed dniem 1 stycznia 1997 r. objęto je w trwałe zagospodarowanie w celu utworzenia nowego gospodarstwa lub powiększenia gospodarstwa już istniejącego do powierzchni nie przekraczającej 100 ha.
2. Grunty Państwowego Funduszu Ziemi i Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie w celu utworzenia nowego gospodarstwa lub powiększenia gospodarstwa już istniejącego, podlegają okresowemu zwolnieniu od podatku rolnego na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym /Dz.U. 1993 nr 94 poz. 431 ze zm./, w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody /Dz.U. nr 91 poz. 409/, wówczas, gdy powierzchnia utworzonego lub powiększonego gospodarstwa nie przekroczy 100 ha.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem S. Trautsolta, prokuratora Prokuratury Apelacyjnej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości, w sprawie z odwołania Jana J., właściciela Przedsiębiorstwa Rolno-Handlowego "I." - Gospodarstwo Rolne w P., od decyzji Burmistrza Miasta i Gminy R. z dnia 7 maja 1997 r. w przedmiocie odmowy zwolnienia od podatku rolnego, po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 1997 r. na posiedzeniu jawnym pytań prawnych pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w (...), zgłoszonych na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, o następującym brzmieniu:
1. Czy grunty rolne Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie na podstawie umów dzierżawy zawartych przed dniem 1 stycznia 1997 r., korzystają ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym /Dz.U. 1993 nr 94 poz. 431 ze zm./?
2. W wypadku udzielenia pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze - czy zwolnienie przewidziane w art. 12 ust. 1 pkt 4 cytowanej ustawy dotyczy umów dzierżawy gruntów o powierzchni przekraczającej 100 ha, przy czym obejmuje jedynie grunty o powierzchni do 100 ha, czy też dotyczy jedynie umów dzierżawy gruntów o powierzchni nie przekraczającej 100 ha?
podjął następującą uchwałę:
Przekazane do rozpoznania pytania prawne wyłoniły się na tle następującego stanu faktycznego:
Burmistrz Miasta i Gminy R. decyzją z dnia 7 maja 1997 r. odmówił Janowi J., właścicielowi Przedsiębiorstwa Rolno-Handlowego "I." - Gospodarstwo Rolne w P., zwolnienia od podatku rolnego 100 ha gruntów rolnych wydzierżawionych od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Objęte wnioskiem o zwolnienie od podatku rolnego 100 ha gruntów rolnych stanowiło część gruntów wydzierżawionych przez Jana J. od wspomnianej Agencji, zawarł on bowiem z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa dwie umowy dzierżawy: z dnia 27 maja 1995 r., dotyczącą gruntów rolnych o powierzchni 599,58 ha, oraz w dniu 6 listopada 1996 r., dotyczącą gruntów rolnych o powierzchni 95,04 ha. Przedmiotem tych umów były grunty pozostałe po likwidacji państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, włączone do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Burmistrz Miasta i Gminy R. w uzasadnieniu powołanej na wstępie decyzji stwierdził, że w myśl art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym /Dz.U. 1993 nr 94 poz. 431 ze zm./, w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia wymienionych wyżej umów dzierżawy, z podatku rolnego były zwolnione na okres 5 lat grunty nabyte w drodze kupna oraz grunty Państwowego Funduszu Ziemi i grunty przejęte z tego funduszu do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie. Wymieniony przepis natomiast nie przewidywał zwolnienia od podatku rolnego gruntów przejętych do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Stan prawny w rozważanym zakresie uległ zmianie z dniem 1 stycznia 1997 r., to jest z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody /Dz.U. nr 91 poz. 409/. Przepis art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku rolnym, w brzmieniu ustalonym w art. 1 ust. 7 powołanej ustawy z dnia 4 lipca 1996 r., stanowi, że zwolnieniu od podatku rolnego podlegają "(...) grunty lub prawo wieczystego użytkowania gruntów, nabyte w drodze kupna na utworzenie nowego lub powiększenie już istniejącego gospodarstwa do powierzchni nie przekraczającej 100 ha, oraz grunty Państwowego Funduszu Ziemi i Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa objęte w trwałe zagospodarowanie w celu utworzenia nowego gospodarstwa lub powiększenia gospodarstwa już istniejącego do powierzchni nie przekraczającej 100 ha - na okres 5 lat". Przytoczony przepis więc objął zwolnieniem od podatku rolnego także grunty, które zostały przejęte z państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Zdaniem jednak organu instancji, przepis ten nie ma zastosowania w rozpoznawanej sprawie, gdyż dotyczy ona gruntów wydzierżawionych przed wejściem w życie powołanej ustawy z dnia 4 lipca 1996 r. Obowiązuje bowiem zasada, że ustawa nie działa wstecz, "(...) a sama nowelizacja nie zawiera przepisów przejściowych, które umożliwiałyby zwolnienie od podatku nieruchomości rolniczych wydzierżawionych o powierzchni przekraczającej 100 ha i przed wejściem w życie zmiany przepisów (...)". W uzasadnieniu decyzji podkreślono również, że według art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku rolnym, w brzmieniu nadanym przez powołaną ustawę z dnia 4 lipca 1996 r., prawo do ulgi przysługuje jedynie osobom posiadającym gospodarstwa o powierzchni nie przekraczającej 100 ha. Wynika z tego, że "(...) zawarta w omawianym przepisie liczba 100 dotyczy powierzchni gospodarstwa, a nie powierzchni gruntów, z których przysługuje zwolnienie".