Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący: Prezes Izby Gospodarczej NSA Sędzia NSA Janusz Drachal Sędziowie NSA: Andrzej Kisielewicz (sprawozdawca) Małgorzata Borowiec (współsprawozdawca) Maria Jagielska Irena Kamińska Wiesław Morys Małgorzata Rysz Protokolant: Mateusz Rogala po rozpoznaniu w dniu 9 października 2017 r. przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Renaty Jabłońskiej na posiedzeniu jawnym w Izbie Gospodarczej zagadnienia prawnego przekazanego przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego wnioskiem z dnia 28 kwietnia 2017 r. nr BO-4660-15/17, o podjęcie przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 36 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066, z późn. zm.) oraz na podstawie art. 264 § 2 w związku z art. 15 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.), uchwały mającej na celu wyjaśnienie: Czy w myśl art. 13b ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1440, z późn. zm.) opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się od korzystającego z drogi publicznej wyłącznie za postój w wyznaczonym do tego miejscu, czy również za postój w miejscu innym niż wyznaczone? podjął następującą uchwałę: Zgodnie z art. 13b ust. 1 w związku z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1440, z późn. zm.) opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się od korzystającego z drogi publicznej wyłącznie za postój w odpowiednio wyznaczonym do tego miejscu.
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, działając na podstawie art. 36 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1066 ze zm.) oraz na podstawie art. 264 § 2 w związku z art. 15 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej p.p.s.a.), wystąpił 28 kwietnia 2017 r. z wnioskiem o podjęcie uchwały w składzie siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wyjaśniającej: Czy w myśl art. 13b ust. 1 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1440, z późn. zm.) opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się od korzystającego z drogi publicznej wyłącznie za postój w wyznaczonym do tego miejscu, czy również za postój w miejscu innym niż wyznaczone?
We wniosku Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawił analizę orzecznictwa sądów administracyjnych, w tym orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącego pobierania opłat za postój w płatnej strefie parkowania uznając, że to orzecznictwo nie jest jednolite. Ujawnione rozbieżności wynikają z różnego interpretowania i stosowania art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych.
Zdaniem Prezesa, składy orzekające Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, zajmują w tej kwestii dwa odmienne stanowiska.
Według pierwszego, obowiązek poniesienia opłaty tytułem postoju pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania pojawia się w momencie pozostawienia pojazdu w wyznaczonym do tego miejscu na terenie tej strefy, co wyklucza jednocześnie pobór tej opłaty za postój pojazdu w każdym innym miejscu strefy poza miejscem do tego przeznaczonym. Równolegle prezentowany jest drugi pogląd, zgodnie z którym uprawnienie gminy do poboru opłaty, a zarazem obowiązek ponoszenia opłaty przez korzystającego z drogi publicznej za postój pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania odnosi się do całego jej obszaru i w związku z tym pobór opłaty za postój nie ogranicza się wyłącznie do wyznaczonych miejsc postojowych.
Z grupy orzeczeń prezentujących pierwsze stanowisko Prezes NSA przywołał m.in. fragmenty uzasadnienia wyroku NSA z 25 listopada 2014 r., II GSK 1684/13, w którym Sąd stwierdził, że z regulacji prawnych zawartych w ustawie o drogach publicznych wynika obowiązek ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania. Obowiązek ten ukształtowany w art. 13 ust. 1 pkt 1 tej ustawy został doprecyzowany w art. 13b ust. 1 stanowiącym, w zakresie istotnym dla rozważanego problemu, że opłatę pobiera się za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania w wyznaczonym miejscu. Z treści obu przepisów wynika zatem, że utworzenie strefy płatnego parkowania wiąże się z obowiązkiem wyznaczenia w tej strefie miejsc dla parkowania pojazdów i za parkowanie w wyznaczonym w strefie płatnego parkowania miejscu pobiera się opłaty, stosownie do treści art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, z tego względu należy odróżnić sytuację, w której pojazd został zaparkowany w strefie płatnego parkowania, ale w miejscu niewyznaczonym do parkowania (np. na przejściu dla pieszych) od sytuacji, w której zaparkowano pojazd w strefie płatnego parkowania w miejscu w tym celu wyznaczonym.